Coventry in de jaren tachtig en Turnhout jaren vijftig, beiden in de vorige eeuw, hebben op het eerste gezicht niet veel met elkaar gemeen, maar toen ik kennismaakte met het werk van de Engelse schilder Georges Shaw (1966) was ik meteen terug thuis, neen niet in zijn Coventry maar in mijn Kempisch stadje.

Een kunstenaar kan met zijn erg persoonlijk werk een deur openen van je eigen vervlogen kinderjaren, want niet alleen de afbeelding telt, maar vooral de weergave van een atmosfeer, een aandacht voor details die meestal zelden of nooit het onderwerp zijn van kunst.
Ook de tijd was verschillend want de vijftiger jaren in de Kempen en de tachtiger jaren in de West Midlands zullen best onvergelijkbare gebeurtenissen herbergen. In de verbeelding van Georges Shaw en via zijn werk, ook in mijn verbeelding, zijn er verbindingen die, alhoewel niet dadelijk duidbaar, thuishoren in zijn ‘boyhood scenes’ of zoals hijzelf zegt in: ‘a kind of mourning for the person I used to be’’. Dat ‘rouwende’ werd in mijn ervaring gewoon een onder ogen zien, een herbeleven, van een onbekommerde jongen in een onbekommerde tijd.

Loop je mee de trap op, boven zie je de jassen tegen de gebloemde muur hangen.
Het bekende ‘bodderen’ van opgroeienden wordt gedempt door de dikke trapbrede loper.
De deur is dicht, je bent thuis, op weg naar je kamertje. Je kijkt nog even achterom. Blik op de jassen verzekert je dat jij de laatste was. Zachtjes dus. Of hoor je al de vraag hoe laat het was toen je thuiskwam?

Margrietjes in het gras, voor de stenen muur de bloeiende boom, daarachter nog de eerste knoppen en piepkleine blaadjes. Vanuit je kamer herkende je elk seizoen. Als kind was er -zeker in de donkerte van de struiken- een plaats om een kamp te bouwen. Het versleten geel op de woningwand, de droevige gordijnen en de wolkenloze lucht: herken je de veelheid van emoties-zonder-naam?

Gek op de regen, zou dat ziekelijk zijn? Tussen de winterse bomen het uitgeklede schommel-staketsel. Je zou er een tent van kunnen maken, maar daarvoor is de stad te dichtbij, het park te openbaar. Weerspiegeling. Je kunt je over de lucht buigen en je weet niet meer wat onder of boven is. Net datzelfde gevoel bij het zomerse schommelen.

Een paradijs, deze verlaten en versleten garageboxen. Schuilplaats, schuchtere pogingen om je met twee veilig te voelen, niemand die de blos op je wangen ziet. Of een geheim clubhuis, een eiland voor eenzaam verdriet of samen die eerste sigaret opsteken?
Ver van de mensen, de natuur zal de bouwsels weldra inpalmen, maar de letters op de deuren roepen in de stilte van het voorbije.

Alleen het licht in de lucht. Beelden die je éénmaal hebt gezien zonder meer. Verdronken in dat paaslicht. De straat was er nog, het hekken en daarachter de stad, maar het moment van dit licht rukt je los uit de dagelijkse beslommeringen en hoe oud je ook zult worden, het licht zal nooit meer dat licht zijn. Twaalf, dertien was je. Vroeg opgestaan. Hoe moet je dit aan iemand vertellen?

Lelijkheid bestaat niet omdat het verlatene, het zonder-mensen,  de wegwijzer bleef van de voorbije jaren. Weet je nog waar hij/zij woonde en hoe vaak je ‘elkaar ging roepen’ om samen naar school of jeugdbeweging te gaan. Hij woonde op het negende. Zo ver kunnen kijken op zijn kamertje dat was wel wat, en hij: ik vlieg wel eens naar jou maar ik denk dat je toen al sliep want je reageerde niet toen ik op de ruit tikte. Zotteke, zei je.

Dit is het rood uit je herinneringen van dingen die er niet meer zijn. Fel rood. Een huisje waarin je met iemand via de munttelefoon kon praten, of gewoon schuilen voor de regen, of…
Op de gevel heeft de late zon schaduwen getekend. Lijnen van daken en over de muur met enkele donkere tegeltjes hoef je niet te klimmen want er is het wankele lichtblauwe poortje. Wij hebben thuis telefoon, zei je vriendje. Maar jij wist wel beter. Ja, hoor hij heeft thuis telefoon, zei je terwijl je elkaar met samenzweerders-ogen toelachte.

Wij waren de laatste buiten-kinderen, denk je soms. Buitenspelen wanneer het maar kon. Buiten avonturen. Op weg naar school en terug. Met de club, met de jeugdbeweging, driekoningen zingend, kaarten verkopend, je kende de stad, de verste straat had geen geheimen meer, maar de bossen! De vakantiemaanden waren de maanden in de bossen van het Raadsherenpark of de bossen van Corsendonck en Sint Pieters-Lille. ’s Morgens vroeg vertrok je en ’s avonds als je honger kreeg, kwam je weer thuis. Waar ben je geweest? Langs de velden en de beken naar de bossen. Gezocht naar een verloren schat en hem niet gevonden. Geroepen. In de bossen klinken stemmen heel anders. In de zavelkuil knikkerbanen gemaakt en dan je gaan verbergen. Een-twee-drie-bedot! Namen op de bomen gevonden of geheime tekens.

Ook de stilte. Vergeten dat er een bloeitijd was geweest. De blinde gevel waarachter de tijd netjes was ingedeeld terwijl hier buiten pogingen om het ook ‘netjes’ te maken je lieten weten dat de kindertijd eindig was, vlugger dan je wilde in het ‘unheimliche’ overging.

Wat voorbij was werd achteloos achter gelaten. Net zoals iemand die voorbij was, dat leerde je snel.
Misschien was er mooi materiaal te vinden voor je kamp, maar zelfs dat werd je niet gegund. Toegetakeld vooraleer ze gedumpt werden. Je besefte dat ze geen wortel zouden schieten, dat ze je paradijs zouden bedelven maar tegelijkertijd trok het achtergelatene je aan, ging je op zoek naar oude kranten of vergeten boeken, naar een boodschap van toen, toen jij er nog niet was.

George Shaw’s paintings are nostalgic images of street- and landscapes. “I started to make these paintings out of a kind of mournign for the person I used to be…” Born in Coventry in 1966, Shaw studied at he Royal College of London before moving to his current location of Ilfracombe, North Devon. Nominated for the Turner Prize in 2011, Shaw is an enamel painter, which he uses to paint vivid recollections of the council estate he grew up on. The nostalgia and childlike defiance embeded in these works constitute a personal memoir for the artist. His work has been described as “lift[ing] the paintings out of the realm of the purely representational, the ultra-realist, and [taking] it somewhere else, somewhere both old-fashioned and timeless, conservative yet contemporary.”

The results are not childish or naive, but mature and impressive. The slick nature of the paint creates a sleek smooth surface, closer to the surface of a photograph than to an oil painting. No trace of the texture of the board can be perceived. On close inspection the trace of the brush can be seen in the shape of the marks, but not through any disturbance of the surface. Shaw has achieved a unique light in these images, the pictures are both dull, dim and muted, while glowing with a suppressed light that perfectly depicts the sunlight behind clouds, the period of increased brightness after rain that is not yet a clear sky, which is a defining characteristic of this country. His skies take on a particularly uncanny sheen, rendered in this medium, when overcast they are like vast sheets of something leaden and seamless, when they are post-sunset skies they take on the glow of sheets of copper or zinc. (Paul Hardman, Aesthetica 2011)

The paintings exclude people, both in their content and in the viewer’s engagement. They are places where the viewer is forgotten. You can’t get into them unless you agree to disappear from the world.

And what a troubled state of mind it is. John Constable said he was inspired to paint by his “boyhood scenes”, and so is Shaw. But while Constable grew up in the Suffolk countryside that his paintings immortalise, Shaw grew up in the 1970s and 80s on Tile Hill estate on the outskirts of Coventry. This is the place he obsessively paints. He depicts the house where he lived as a child, a tree he could see out of his window, and woods close to the houses. Tile Hill was designed as a pastoral blend of nature and modern planning. As it has decayed before Shaw’s eyes, it has become a monstrous landscape of disillusion and betrayal. (The Guardian)