Met dit smakelijke schilderij van James Ensor uit 1882 waarmee de kunstenaar zijn zus aan de feestdis borstelt willen we graag de toon zetten voor het komende of intussen al aanwezige jaar 2022. Schuif aan, er is nog plaats. De schilder weet intussen wat wachten is, hij heeft alle tijd. Wil je een indruk opdoen van wat het jaar 2022, het jaar met de drie twee-getallen en één bijna honderd jaar te worden nulletje, dan bied ik je enkele tranches uit de jaren 22 aan, te beginnen met de zestiende eeuw, het jaar 1522 en daarna verder tot we bij de honderdjarige 1922 belanden. Beetje kriskras, ook wij drinken nu graag een glas, maar toch even kijken hoe ’t in al die jaren 22 was.

1522

En met deze mooie heilige zijn we in dat merkwaardige jaar 1522 waar op 9 januari de genaamde Adriaan Florenszoon Boeyens, Dedens, (H)adrianus (VI) in het latijn, paus Leo X opvolgde als 218de paus. De enige Hollandse paus (Utrechtenaar) en de laatste niet Italiaanse voor meer dan 450 jaar. Het bleek maar voor korte tijd, hij stierf op 14 september 1523. Komt er in 2022 een Belgische (Vlaamse) kandidaat of heeft hij het voor goed verkorven na een terechte en gesmaakte en gedurfde opmerking omtrent de kerkelijke houding tegenover homoseksualiteit?

In september van datzelfde jaar 1522 publiceerde Luther een vertaling uit het Grieks naar het vroege nieuw Duits van de Bijbel:  Das newe Testament Deutzsch, met een verkoop van duizenden exemplaren de eerste weken, terwijl de 6de september in Basel de derde editie van Erasmus' vertaling uit het Grieks 'Textus Receptus' van het Nieuwe Testament was verschenen, parallel met de Latijnse tekst. 

In Brugge en tot tweemaal toe in Antwerpen vinden er openbare boekverbrandingen van zgn. Lutherse geschriften plaats. 

1622

Merkwaardig jaar waarin de 1ste januari van de Gregoriaanse kalender als eerste dag van het jaar wordt verklaard, in plaats van de 25ste maart. Of die hinderlaag van de Antwerpse schilder Joost de Momper (zie hierboven) al iets te maken had met de Spanjaarden die een schip met buskruit in de Amsterdamse binnenstad tot ontploffing wilden brengen, weet ik niet. Hun doel was de Amsterdamse beurs, toen ook al het financiële centrum van Nederland. De aanslag kon net op tijd voorkomen worden door de oplettendheid van een op straat spelend weesjongetje. Als dank mocht hij een wens doen; waarop het jongetje wenste dat de kinderen ieder jaar een dag mochten trommelen op de beurs: de beurs-trommeldag. Jongetjes van het jaar 2022 zouden misschien liever in cryptomunten willen beleggen. In alle stilte.

Juni 1622
Met een enorme invasiemacht van 13 oorlogsschepen met zo'n 1300 man proberen de Hollanders Macau te veroveren. De Portugezen zijn niet tegen zo'n invasiemacht opgewassen, maar een toevalstreffer met een kanon afgeschoten door een Jezuïtische priester raakt de buskruitvoorraad van de Hollanders die daarop definitief afdruipen. Gelukkig wordt ook dat jaar op 15 januari in Frankrijk een zekere Jean-Baptiste Poquelin geboren, later gekend als beroemd en berucht toneelschrijver Molière die ons tot op de dag van vandaag met zijn satirische komedies een aardige spiegel kan voorhouden.

1722

Op paaszondag, 5 april 1722, ontdekt een Hollandse expeditie onder leiding van commandeur Jacob Roggeveen Paaseiland terwijl in Frankrijk François Couperin ‘Concerts Royaux’ componeert. Door corruptie en de grote verliezen die na 1780 zijn geleden kwam aan de VOC (Vereenigde Oostindische Compagnie) een roemloos einde. De aandelen werden opgekocht door de staat en nam daarmee ook de schulden over van ruim 120 miljoen gulden. De letters VOC stonden voor Vereenigde Oostindische Compagnie. Echter tegen het einde van de VOC tijd werd door de bevolking gekscherend de afkorting uitgesproken als Vergaan Onder Corruptie.

De slavenhandel was in deze periode big business. Tegelijkertijd kwamen Newcomen en Watt met de introductie van de stoommachine. De industriële revolutie was een feit. Maar troost je nog even met een fragment uit de koninklijke concerten van Couperin.

1822

Terwijl we met de oren nog in de 18de eeuw verblijven mogen de ogen de negentiende binnengaan en kijk naar de kalender voor het jaar 1822 die de Amsterdamse ‘vuilnis-karmans’ verspreidden, een poëtische aanmaning om hen te gedenken.

Het is het jaar dat de emoe van het Koningseiland in Australië is uitgestorven en ook de auteur E.T.A. Hoffman (herinner je zijn amoureuze vertellingen door Offenbach tot opera bewerkt) het voor gezien houdt terwijl de Belg César Franck, toekomstig componist en organist) op 27 december geboren wordt. Vergeet het octrooi niet dat op 9 juni van dat jaar wordt toegekend waarmee het kunstgebit een feit is. En:

Charles Babbage publishes a proposal for a difference engine, a forerunner of the modern computer, for calculating logarithms and trigonometric functions. Construction of an operational version will proceed under British Government sponsorship (1823–32), but it will never be completed.

En om het helemaal hedendaags te maken op 27 december van dat jaar 1822 wordt Louis Pasteur geboren.

Pasteur ontwikkelde een virus-vaccin tegen de ziekte hondsdolheid. Hij slaagde erin een hond immuun te maken, en hij behandelde paarden. Op 6 juli 1885 bracht men de negenjarige Joseph Meister uit de Elzas, die door een dolle hond was gebeten, bij Pasteur. Pasteur begon de behandeling met behulp van door hem ontwikkelde inentingen, iets wat voor hem persoonlijk riskant was, omdat hij geen erkend geneesheer was. Na wekenlange behandeling van de jonge patiënt, die hoogrood was aangelopen door de koorts, genas de jongen en kon Pasteur met recht zeggen de hondsdolheid te hebben overwonnen.

1922

Laten we maar beginnen met een voetbalmatch, gespeeld op 7 mei 1922 in Amsterdam waar België het Nederlands elftal verslaat met 1-2. Op 21 maart had het persbureau Vaz Dias de eerste nieuwsuitzending op de radio uitgezonden via de zender van de Amsterdamse effectenbeurs. Op 4 augustus bij de begrafenis van Alexander Graham Bell wordt het telefoonverkeer in de USA een minuut lang stilgelegd. Enkele maanden eerder was op 3 april ene Jozef Stalin Secretaris-Generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie geworden en later, op 28 oktober, trokken onder leiding van Benito Mussolini een menigte fascisten naar Rome. Als troost: T.S. Eliot, Amerikaans-Brits dichter publiceert dat jaar het gedicht: The Waste land. Het begint met ‘The Burial of the Dead’, enkele lijnen om je nieuwsgierig te maken:

April is the cruellest month, breeding
Lilacs out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.
Winter kept us warm, covering
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.
Summer surprised us, coming over the Starnbergersee
With a shower of rain; we stopped in the colonnade,
And went on in sunlight, into the Hofgarten,
And drank coffee, and talked for an hour.

Er is dat jaar ook nog Virginia Woolf die ‘Jacob’s Room’ publiceert terwijl Stefan Zweig de vertelling ‘Die Augen des ewigen Bruders’ uitbrengt. Met daarna de brug tussen 1922 en 2022. Een wereldoorlog, een vrede die 1945 met 2022 verbindt. Het jaar met de drie tweetjes en een nulletje waarvan je een ballonnetje kunt maken, dus loslaten of beter nog: een wieltje dat ons aanzet de telkens opnieuw gedroomde wereld van die andere jaren 22 in beweging te houden en naar 2023 te brengen. Met heel ons hebben en houden. Met iedereen. Op aarde. In de hemel. En op alle plaatsen.