Naargelang het iemand uitkomt wordt een dertienjarige voorgesteld als een pril kind, een puber, een brutaal bekje, een zelfstandige denker, een vertwijfeld wezen, en vul zelf de lijst maar aan.
Toen ik je zelfportret zag dat je met de zilverstift vanuit de spiegel op het geprepareerde papier zette, bleef elke benoeming die ik hierboven begonnen ben, onbruikbaar.
Dertien zijn in 1484 blijkt anders ingevuld te moeten worden dan bijvoorbeeld dertien zijn in 2011. Het was het jaar dat Hans Memlinck zijn Moreeltriptiek schilderde, Karel VIII van Frankrijk in Reims gekroond wordt en de pas verkozen (?) Paus Innocentius VIII zijn Heksenbul uitvaardigt (Summis desiderantes affectibus) en daarmee de jacht op ketters en heksen in gang zet.. De keizerlijke troepen van Frederik III worden in de pan gehakt door de Hongaren in de slag van Leitzersdorf, en Maximiliaan I smijt de vreemde kooplui in Brugge buiten, lieden die naar Antwerpen uitwijken en daar voor het toenmalig internationaal sfeertje zorgden terwijl Brugge letterlijk en figuurlijk verder verzandde.
Of je van dat gewoel in Neurenberg veel gewaar werd, weet ik niet, ook al was die stad een knooppunt tussen het Oosten en het Westen. De al genoemde keizer Frederik blonk niet uit door staatsmanskunst. Hij verklaarde dat hij liefst de wereld zou veroveren zonder zich te verroeren (zelfs jagen was hem te veel) en hij verliet zelden of nooit zijn landgoederen in de buurt van Wenen. Wel was hij zich bewust van de Habsburgse traditie waarin het baasje-over-de-wereld-spelen een voorname plaats innam. In dat optimisme liet hij meubels en boeken met het monogram AEIOU decoreren- Austria Est Imperare Orbi Universo. (Oostenrijk zal de wereld beheersen), een hobby die drie en een halve eeuw later wel in Neurenberg zichtbaar werd toen een 20-eeuwse Oostenrijker er zijn spektakel kwam verzorgen en een tiental jaren later in diezelfde stad de kopstukken van dat Rijk gevonnist werden.
Je vader woonde pas sinds 1555 in Neurenberg terwijl jij er in 1471 geboren wordt. Je was voorbestemd om net als je vader goudsmid te worden maar je bezoekjes aan het atelier van Michael Wolgemut brachten je de liefde voor de schilderkunst bij.
Je zelfportret, het eerste in een lange rij, maakt je kunnen duidelijk. Met de zilverstift werken wilde zeggen dat je geen lijntjes kon wegvegen. Ja, je wijsvinger lijkt extra lang te zijn, maar die had dan ook de functie de aandacht te trekken. Je bent duidelijk een knappe jongen. Je blik kijkt in de spiegel die je leven lang je leermeester zou zijn, zowel in het verwerven van zelfkennis als in de figuurlijke betekenis van ons allen een spiegel voor te houden.
Je glimlacht niet. Je maakt jezelf duidelijk. Pubers houden van de spiegel. Hun zogezegde onzekerheid vraagt dat. Ben ik dat? Ja, dit ben jij. Het is je eerste bekende werk en ook het eerste zelfportret in de Duitse kunst.
Het is duidelijk dat je de wereld zichtbaar wil maken.