Vandaag, 7 april was het 192 jaar geleden (1823) een droevige dag.  Jacques Charles, Frans natuur- en werktuigbouwkundige, wiens leven zich voor een deel in hogere regionen had afgespeeld, verliet het aardse tranendal.

Begonnen als klerk bij de administratie die de paardenstoeterijen beheerde werd zijn functie weggezuiverd en kon hij zich geheel aan zijn ‘cabinet de physique et de curiosités wijden daarin later bijgestaan door welwillende vorstelijke steun. Er hing in zijn jonge jaren werkelijk ‘elektriciteit’ in de lucht. Er was het werk van abbé Nollet (Leçons de physique expérimentale) en de algemene ‘nobele’ belangstelling waarin filosofie en wetenschappen i mensen van diverse pluimage samen bracht in hun ‘salons’ waar de vrouwelijke geest een belangrijke rol speelde. Emilie du Châtelet-Lomont (Voltaire is niet ver weg, zelfs heel dichtbij) vertaalde zelfs ‘Principes mathématiques de philosophie naturelle’ van Newton.

Ook Charles verzamelde rond zich een kring van bewonderende kijkers in zijn functie van ‘experimentator’ en…lesgever.  Hij begon met een ‘cours’ place de Victoires in Parijs, trok daarmee de aandacht van invloedrijke lieden onder wie Benjamin Franklin en Alexandre Volta.  Baron Fourier als getuige:

“Dès qu’un orage s’annonçait, on voyait Charles diriger vers le ciel son appareil électrique ; il faisait descendre du sein des nuages des milliers d’étincelles formidables de plus de douze pieds de  longueur, et qui éclataient avec un bruit pareil à celui d’une arme à feu”.

En dan verschijnen de gebroeders Montgolfier. In 1782 droomde Joseph Michel Montgolfier (1740-1810) die samen met zijn broer eigenaar was van een papierfabriek, over een Frans invasieleger dat met papieren zakken gevuld met gas door de lucht kon vliegen om Gibraltar te veroveren. Het volgende jaar kozen de gebroeders hete lucht als opwaartse stuwkracht.

Omdat Lodewijk XVI zich categoriek verzette tegen menselijke aanwezigheid in dit gevaarlijke tuig waren het een eend, haan en schaap die als eerste de aardbodem verlieten. Tien dagen na de eerste menselijk bemande vlucht van Montgolfier ging Charles (die het werk van de uiterst verlegen Engelse geleerde Cavendish kende) met assistent de lucht in met een waterstof-ballon die vrijwel in alles leek op een hedendaagse moderne ballon inclusief rieten mandje, luchtdicht, bedekt met zijde en rubber, een ventiel om gas te laten ontsnappen en een ballastsysteem. Vierhonderdduizend mensen woonden het opstijgen bij. Toen enkelen onder hen aan Benjamin Franklin die een van die vierhonderdduizend was, vroegen naar het nut van dergelijke experimenten antwoordde hij:  wat is het nut van een pasgeboren baby?

Al in 1874 liet Jules Verne een romanpersonage verklaren: ‘Ik geloof dat water op een dag zal dienen als brandstof, dat de water- en zuurstof waaruit het bestaat, hetzij afzonderlijk of samen, ons zal voorzien van een onuitputtelijke bron van warmte en licht.  Water wordt de steenkool van de toekomst.’