De zoektocht naar het waarom-van-alles doet zich in een donkere, natte zomer beter voelen, zeker nu de dagen zienbaar korten terwijl de scholen vollopen voor een maskervrij jaar. Laat me dus van Izaak vertellen die een doel had gevonden waarvoor hij wilde leven. Het is een soort kortverhaal van een denk-tocht. Ik probeer hem zo nauwkeurig mogelijk weer te geven.

Er was een man die in een huis bij een groot meer woonde. Dat is niet zo ongewoon want er zijn wel meer mannen die een meer, rivier, vijver of zelfs de zee vanuit het slaapkamerraam kunnen zien. Het went. Dachten ze de eerste maanden, kijk nu eens, zoveel water op oogafstand, dat doet iets met een mens, terwijl zo’n bedenking slijt net als schoenzolen. Deze man, ik zal hem Izaak noemen, maar hij kon net zo goed bij Jos of Jan opkijken mocht je hem de weg willen vragen, deze Izaak bleef met grote ogen over het meer kijken.

There was a man who lived in a house by a large lake.  This is not so unusual as there are many men who can see a lake, river, pond or even the sea from their bedroom window. You get used to it. During the first few months they thought, look, so much water within sight, that does something to a person, whereas such a thought wears off like the soles of shoes.  This man, I will call him Izaak, but he could just as well be looking up at Jos or Jan if you wanted to ask him directions, this Izaak kept looking out over the lake with big eyes.

Was hij een dichter, had hij droevige dingen achter de spreekwoordelijke kiezen of waren lang geleden of nog maar net, naaste of verre verwanten verdronken? Was een geliefde om een of andere reden naar de overkant van het meer getrokken, zou een beminde terugkeren of riep de waterige diepte herinneringen aan vroege kwetsuren wakker?

Erger. Veel erger was het. Dat besefte Izaak elk moment van het uren waterkijken. Izaak wilde over het water lopen. Zo eenvoudig als het hier staat, zo vreselijk ingewikkeld zou een analyse van dat verlangen blijken terwijl de voorwaarde een overschot aan geloof in alle simpelheid uit de mond van Gods zoon, Jezus, iedereen neerknuppelde die met schouderophalen, hoofdschudden of intens verlangen zo’n verlangen onder ogen zag.

Was he a poet, did he have sad things behind him or had close or distant relatives drowned long ago or just recently? Had a loved one gone to the other side of the lake for some reason, would a loved one return or did the watery depths awaken memories of early hurts?

It was worse. Much worse.  Izaak realised this every moment of the hours of water watching. Izaak wanted to walk on the water. As simple as it is written here, an analysis of that longing would turn out to be terribly complicated, while the condition a surplus of faith in all simplicity from the mouth of God's son, Jesus, would bludgeon anyone who faced such a longing with a shrug of the shoulders, a shake of the head or intense longing.  

Mattheüs vertelt het erg levendig:
‘Hierna zei Hij tegen zijn leerlingen dat zij met de boot moesten overvaren naar de andere kant van het meer. Hij zou komen wanneer Hij de mensen zou hebben weggestuurd. Toen iedereen weg was, ging Hij alleen de berg op om te bidden. Het werd donker en de leerlingen waren al ver op het meer. Zij kwamen niet erg vooruit door de harde tegenwind en de hoge golven. Tegen het eind van de nacht liep Jezus over het water naar hen toe. Zij schreeuwden van angst en dachten dat het een spook was. Hij stelde hen gerust. ‘Wees maar niet bang, Ik ben het.’ Petrus riep: ‘Heer, als U het werkelijk bent, zeg dan dat ik over het water naar U toe moet komen!’ ‘Kom maar!’ riep Jezus. Petrus stapte uit de boot en liep over het water naar Jezus toe. Maar hij besefte ineens dat er een heel harde wind stond. De schrik sloeg hem om het hart en hij begon te zinken. ‘Heer, help mij!’ schreeuwde hij. Jezus stak hem zijn hand toe en trok hem uit het water. ‘Och, twijfelaar,’ zei Hij, ‘waarom heb je zo weinig vertrouwen in Mij?’ Zodra zij in de boot stapten, ging de wind liggen. ‘

Matthew tells it very vividly:
After this He told His disciples to take the boat and sail to the other side of the lake. He would come when He had sent the people away. When everyone had gone, He went up the mountain alone to pray. It was getting dark and the disciples were already far away on the lake. They were not making much progress because of the strong headwind and the high waves. Towards the end of the night Jesus walked across the water to them. They cried out in fear and thought it was a ghost. He reassured them. Don't be afraid, it is I.' Peter cried out: 'Lord, if it is really you, tell me to come to you across the water!  Come!" cried Jesus.  Peter got out of the boat and walked across the water to Jesus. But he suddenly realised that there was a very strong wind. He was frightened and started to sink. Lord, help me!" he cried. Jesus held out his hand and pulled him out of the water. Oh, doubter,' He said, 'why do you have so little faith in Me? As soon as they got into the boat, the wind died down. '

Als kind had hij die tekst vaak gelezen en gehoord. Zijn aangeboren zin voor drama wrikte het verhaal dadelijk uit zijn versimpelde verklaring. Het ging hem niet om dat mysterie waarin het woord ‘geloven’ vaak de menselijke kleinheid buitensloot, maar om de reactie van Petrus die niet bang is van het ‘spook’ dat ze denken te zien, en met de overgave van een kind hem tegemoet snelt, wegzinkt (met de hevige wind als excuus) en, aan boord gehesen, toch nog ‘twijfelaar’ wordt genoemd terwijl de bangeriken zich gewonnen geven door hem ‘de zoon van God’ te noemen, zinnetje dat uiteraard veel later aan dat verhaal is gehangen.

Wilde hij het voor zichzelf duidelijk maken dan bleek een tekort aan geloof niet onoverkomelijk, maar het te veel aan angst terwijl Hij toch ‘kom maar’ had gezegd begrijpelijker. Wie over het water kijkt weet wat angst is. Je zou aannemen dat Hij die angst heel gewoon zou vinden. Is een mens moeilijk met de luchten te verzoenen, het water -ook al was dat zijn uiteindelijke plaats van herkomst- maakt voor de ongeoefende het gemis van adem voorvoelbaar. En met You take my breath away is iets heel anders bezongen, alhoewel…

As a child, he had often read and heard this text.  His innate sense of drama immediately wrenched the story out of its simplified explanation.  It was not about that mystery in which the word 'believe' often excluded human smallness, but about the reaction of Peter who is not afraid of the 'ghost' they think they see, and with the abandon of a child rushes towards him, sinks away (using the strong wind as an excuse) and, hoisted on board, is still called 'doubter' while the frightened ones concede by calling him 'the son of God', a phrase that of course was attached to the story much later.  

If he wanted to make it clear to himself, then a lack of faith was not insurmountable, but too much fear when he had said 'come' was more understandable. Those who look across the water know what fear is. One would assume that He would find this fear quite normal.  If a human being is difficult to reconcile with the sky, the water - even if it was his ultimate place of origin - makes the lack of breath palpable for the inexperienced. And with You take my breath away, something else is sung, although...

Izaaks verlangen om in de stilte van de nacht over het water te lopen lag dus niet in de prestatie net zoals een vader zijn kind toeroept met ‘kom maar’ en van hem of haar noch vleugels of vinnen verwacht, gewoon het geloof dat het wordt opgevangen en het eventueel eerst in de lucht wordt getild en dan in vaders armen weet dat het is thuisgekomen.
Het lopen over het water, niet als bewijs dat er een vader is maar als uiteindelijke overgave na een lange reis waarin de gestalte van degene die hem opwacht inderdaad net zo goed een moeder, of een versmolten beeld van beiden zou kunnen zijn. Of…

De donkerte versmolt het meer met de luchten. In die eenheid besefte hij voor de eerste keer dat ‘kom maar’ ook het loslaten van dat oude beeld kon zijn. De keerkring verbreken. Het geloof aan een overkant smelten tot een besef van het begrip ‘oplossen’ en dat zelfs in beide betekenissen van het woord: een oplossing bieden en als deel daarvan het bewijs. Het loslaten van die oude ik in een steeds veranderend wij, sterrenluchten inbegrepen, om ook het kleinste insect of de verdampende druppel niet te vergeten. Ook dat beeld beantwoordde aan het ‘kom maar’ uit het bekende verhaal.

Zou zijn wens om over het water te lopen eerder de angst dan wel de afstand kunnen oplossen? De afstand tussen het voor iedereen klinkende ‘kom maar’ (en bij leven en bij het levenseinde) en de voorstelling dat je een ‘wonder’ zou nodig hebben om bij hem-haar-het te geraken, de ‘aankomst’ dus. In het verhaal vroeg hij gewoon om te komen, en de verteller heeft hem met een wonder een handje willen helpen, tenslotte werd hij de Zoon van God genoemd.

Zijn menselijke reactie, ‘Peter, je bent een twijfelaartje, kun je ook met een zekere goedmoedigheid tegemoet komen, Petrus heeft tenslotte zelf de eerste stap gezet.
De angst om in de diepte van het water weg te zakken is een duidelijk beeld van het onoverkomelijke sterven, ons allen toebedeeld. En Izaak besefte dat hij zich lichter kon maken door ‘los te laten’, door beetje bij beetje niet alleen in te leveren, maar wellicht was ‘onnodig vinden’ een betere uitdrukking. Oplossen. Niet verloren gaan, maar in allerlei andere vormen aan het levende deelnemen.

Izaak's desire to walk across the water in the stillness of the night was therefore not an achievement, just as a father calls out to his child with 'come' and does not expect either wings or fins from him, but simply the belief that he will be received and possibly lifted up into the air and then know in his father's arms that he has come home. 
Walking across the water, not as proof that there is a father, but as final surrender after a long journey in which the figure of the one who awaits him could indeed just as well be a mother, or a fused image of both. Or...

The darkness merged the lake with the sky. In that unity he realised for the first time that 'come' could also be the letting go of that old image.  Breaking the watershed. Melting the belief in the other side into a realisation of the concept of 'dissolving' and that even in both senses of the word: offering a solution and as part of that the proof. Letting go of the old I in an ever-changing we, including starry skies, not to mention the smallest insect or the evaporating drop.  That image, too, corresponded to the 'come' from the well-known story.

Could his wish to walk on the water resolve the fear rather than the distance?  The distance between the 'just come' that sounds familiar to everyone (and in life and at the end of life) and the idea that you would need a 'miracle' to get to him-her-it, the 'arrival' in other words.  In the story, he just asked to come, and the narrator wanted to give him a hand with a miracle, after all he was called the Son of God.

His human reaction, "Peter, you are a doubter," can also be met with a certain kindness; after all, Peter himself took the first step.
The fear of sinking into the depths of the water is a clear image of the insurmountable death that awaits us all.  And Isaac realised that he could make himself lighter by 'letting go', by not only giving in little by little but perhaps 'finding unnecessary' was a better expression.  Dissolving. Not getting lost, but participating in the living in all kinds of other forms.

‘Weet je Opi,’ zei zijn kleindochter, ‘dat je naam ‘hij moge lachen’ betekent als je hem als de Hebreeuwse naam Izaäk spelt?’
‘Wil je dan vanaf dit moment mij Izaäk noemen?’
‘Je mag hem ook als Izaak spellen, dus…’
‘Zou een mens over het water kunnen lopen, Haas?’
‘Ja. Maar je moet het stevig aanlengen met maïzena en vooral niet blijven stilstaan, anders zak je weg.’

''Do you know Opi,' said his granddaughter, 'that your name means 'he may laugh' if you spell it as the Hebrew name Izaäk?  
'Then will you call me Izaäk from this moment on?'
'You may also spell it as Isaac, so...'
'Could a human being walk on water, Hazel?'
'Yes. But you have to dilute it with cornstarch and don't stand still, or you will sink.

En als aanvulling het bijbelse verhaal van de broodvermenigvuldiging en het lopen op het water door twee “vissers”. De veelkantigheid van het verhaal wordt alle eer bewezen.

And in addition, the biblical story of the multiplication of bread and the walking on the water by two "fishermen".  The versatility of the story is given full credit.