In het werkproject van de Nigeriaanse Engelsman Yinka Shonibare MBE ‘The Age of Enlightenment’ staat boven wiskundige ‘Jean Rond d’ Alembert’, en hieronder  scheikundige ‘Antoine Lavoisier’, beide gekende figuren uit de tijd rond de Franse Revolutie, de tijd van de Verlichting.
Een tijd waarin je inderdaad je hoofd kon verliezen.

Die ‘MBE’ achter zijn naam heeft hij er zelf aan toegevoegd en staat voor ‘Member of the British Empire’, waarmee het hoofdthema ‘kolonisatie’ duidelijk wordt en de vraag naar identiteit impliciet aanwezig is.

We hebben al vaak over de ‘Verlichting’ gesproken, vooral over haar illussies die ze wakker maakte, haar kortstondigheid, en haar betekenis voor het denken.

Wie figuren uit die tijd van nabij wil leren kennen, kan ik het boek ‘Markies de Condorcet 1743-1794, een intellectueel in de politiek’ aanraden, geschreven door het echtpaar Badtinter (Elisabeth en Robert, voormalig minister van Justitie in het eerste kabinet van Mitterand en afschaffer van de doodstraf in 1981)
De mooie vertaling van Frans de Haan en de fraaie uitgave van Uitgeverij G.A. van Oorschot A’dam 1993 maken het tot een boeiend intellectueel werk waarin ook de details van deze rumoerige tijd een plaats krijgen in het groter geheel van de Verlichting.
Aan te bevelen en nog altijd rechtstreeks bij van Oorschot te bestellen.

In het werk van Yinka Shonibare zijn ook de kostumes belangrijk.
Ze zijn gemaakt uit gebatikt textiel zoals de Nederlanders dit aantroffen in Indonesië, het vervolgens in Nederland en Manchester industrieel gingen vervaardigen om het dan weer uit te voeren naar Afrika waar ze een nationale dracht werden.

‘Inventing an “African” identity through fashion’

“It’s the fallacy of that signification that I like,” Shonibare told Pernilla Holmes in 2002. “It’s the way I view culture–it’s an artificial construct.

I have always viewed art as a form of opera, or as being operatic," Shonibare explained in 2004. "And opera is excessive; it is beyond the real, and therefore hyper-real.

"The main preoccupation within my art education was the construction of signs as outlined in Roland Barthes's Mythologies.
So the idea of the theatrical for me is actually about art as the construction of a fiction, art as the biggest liar. What I want to suggest is that there is no such thing as a natural signifier, that the signifier is always constructed--in other words, that what you represent things with is a form of mythology."

Dus ook de dingen waarin wij onze zogenaamde ‘identiteit’ voorstellen is een mythologie, een voorstelling met een hoog ‘verzonnen’ gehalte.

Zo wordt een groep mensen die men als identiteit beschouwt een verzonnen eenheid met kenmerken die weer tot die grootste gemene delers gaan behoren waardoor het leugenachtige (het verwijderd blijven van de waarheid) de overhand krijgt op de waarheid.
Je bent een slachtoffer van de Shoa, een zwarte slaaf, een West-Europeaan, enz.

In die zin kun je ook je identiteit misbruiken omdat ze een zekere massaliteit inhoudt waarachter je je kunt verschuilen, of die als wapen kan gebruikt worden, de arme ik, wordt eens zo sterk bij de arme wij’s.

Zo is de meest gevaarlijke identiteit die van ‘de zwijgende massa’, ‘de jan en janines met de pet’ want hier kan elke volkstribuun zijn stem achter hun naamloosheid verbergen.
Laten we ons hoeden voor zinnen als: ‘Wij zeggen wat u denkt’ want die moet je beter vertalen, met; wij zullen opleggen wat u MOET denken.

Waarschijnlijk zijn de beelden van Yinka Shonibare juist daardoor hun kop kwijt geraakt en zijn ze wat lijfelijkheid betreft zwaar toegetakeld.
Die zogenaamde identiteiten zullen deze personal touch wel maskeren. (eendracht maakt macht?)

De meeste identiteiten worden opgeplakt.
Zonder angst je ware kop laten zien, het is hopelijk ook aan ons gegeven in een tijd waarin de politieke koppen weer het landschap ontsieren.

---