24.

 

‘Zij was veertien, misschien vijftien en ikzelf nauwelijks dertien  toen we elkaar ontmoetten bij een optreden in het concert de la Grande Harmonie in Brussel, enkele weken nadat Georges en ik voor koning Leopold hadden gemusiceerd. Charles Beriot viool, de contralto Maria Garcia-Malibran, zijn echtgenote, en haar zusje Pauline Garcia die Liszt tot een degelijke pianiste had opgeleid, begeleidde haar. Twee jaar later, na de vroegtijdige dood van Malibran, werd Pauline als  vocale soliste bekend onder de familienaam van haar echtgenoot Louis Viardot, een wonderlijke stem en wat velen vergeten, een hoogst originele componiste.’

De fiacre kwam nauwelijks vooruit in de rue de Rivoli. De metselwerken voor Frémiet’s Jeanne d’ Arc versmalden de doorgang op de Place des Pyramides. Voorbij het Louvre werd er aan de sporen voor de nieuwe lijnen van de Tramways Nord gewerkt zodat het ook daar weer aanschuiven werd. Ze verwachtte elk ogenblik Simon Philippart te zien opduiken, de armen in de lucht, faut du patience chère demoiselle, une mission démocratique et culturelle, Paris ne s’ est pas fait en un jour!

‘Monsieur Viardot was veertig, zij achttien. De manager van haar carrièrre. Toen de Russische schrijver Ivan Turgenev haar in ‘de Barbier van Sevilla’ hoorde, is hij door Eros’ bliksem getroffen. Hij is haar gevolgd, installeerde zich in het huishouden van de Viardot’s en zorgde voor hun kinderen alsof het de zijne waren. Zij werd de beste critica van zijn werk, introduceerde hem bij belangrijke mensen, bekommerde zich niet om wat over hun zogezegde ménage à trois werd geschreven of gezegd, en inspireerde componisten als Chopin, Berlioz, Saint-Saëns en creëerde Fidès in Meyerbeers ‘Le Prophète’. Ze spreekt vloeiend Spaans, Frans, Italiaans, Engels, Duits en Russisch en was een voorname gast in de Sint Peterburgse opera midden jaren veertig. In Baden-Baden bouwde ze hun eigen theatertje voor voorname gasten, hadden ze hun eigen kunstgallerij, en na de val van Napoleon III is ze in 1870 mijn collega aan het Parijse Conservatorium geworden. We delen de liefde voor Schuberts’ liederen , de eerbied voor de melodie, chère Emilie, les phrases lyriques. Franz Liszt heeft al vroeg de transcriptie van  twaalf liederen uit ‘Chants du cygne’ en ‘Voyage d’hiver’ aangevuld met nog eens acht liederen. Voor Pauline Viardot heb ik zelf le Roi des Aulnes bewerkt, een gesmaakte poging mag ik wel zeggen, al noemde een criticus mij le ‘César des pianistes’. Het begeleiden is een bijzondere vorm van onderlinge verstandhouding. In dezelfde zaal van de Rédemption vroeg Pauline mij haar te begeleiden bij de aria’s uit ‘L’ Italienne à Alger’ van Rossini. Als volleerde pianiste kon ze onmiddellijk zeggen wat ze wenste, begrepen we elkaar zonder al te veel woorden.

Buiten drensde de regen op de straatstenen van de Rue de Clichy.  Emilie zei dat deze nieuwe wereld haar bevreemde. Hij stelde haar gerust.  Hotel Viardot was bekend om zijn gemoedelijkheid. De gastvrouw zou zich achter haar Cavaillé-Coll orgel begeven, zelf iets zingen of een van haar leerlingen begeleiden. Daarna was er thee en brioches. Geen champagne, geen koude buffets die je in elke Parijse soirée kreeg aangeboden. Het was een treffen van kunstenaars, vrije geesten, geen geroddel van namen uit de Gothaer Almanak. Talent was het visitekaartje, en naar Franck’s bescheiden mening was de dochter van zijn vroegere studiegenoot daarvan rijkelijk voorzien.

De zestienjarige Paul Viardot wachtte hen persoonlijk op. Achter hem het portret van zijn moeder, geschilderd door Ary Scheffer. De gelijkenis viel haar onmiddellijk op. ‘Les mains d ‘ une artiste,’ zei hij voor hij haar handpalm kuste. Ze wilde iets over zijn prachtige jongensogen zeggen, maar zweeg en bleef hem aankijken totdat hij haar reisgezel begroette.