We publiceerden eerder gedichten van deze bekende Oekraïense dichter (1974) die ook al bij de eerste oorlogen in zijn land van zich liet horen. Tijdens de Oranje-revolutie van 2004 organiseerde hij een tentenstad in Kharkiv waar demonstranten twee maanden verbleven. Zhadan, die zichzelf beschouwt als een vreedzame anarchist, is trots op de Oekraïense anarchistische traditie, die zich uitstrekt van de Oekraïense Kozakken uit de zestiende en zeventiende eeuw tot Makhnovia, een semi-officiële anarchistische republiek die van 1918 tot 1921 bestond in een regio net ten noorden van de Krim. (Een van Zhadans reisverslagen, “Anarchie in de UKR”, documenteert een reis van Kharkiv naar Makhnovia).

“Donbass Mushrooms,” describes the regrets of a macho pump-factory worker (“We were the élite of the proletariat”) about his post-Communist career growing hallucinogenic mushrooms. “He sees himself as a voice of the underprivileged,” said Chernetsky.

THE MUSHROOMS OF DONBAS

In spring Donbas disappears in the fog, and the sun hides behind heaps of earth.
So you need to know where you’re going,
you need to know the man who can make the arrangements.

This man was a worker in the former pumping station
worn down by alcohol.
When we met, he said, “We, the workers of the pumping station,
were always considered the elite of the proletariat, yeah, the elite.
When everything fell the f___ apart, many
just put their hands down. But not the workers
of the pumping station, not us.
We organized an independent mining union,
we took over three buildings of the former plant
and started to grow mushrooms there.”

“Mushrooms?” I couldn’t believe it.
“Yes. Mushrooms. We wanted to grow cactus with mescaline, but
cactus won’t grow here in Donbas.

You know what’s important when you grow mushrooms?
It’s important to get high, that’s right, friend – it’s important to get high.
We get high, believe me, even now we have to get high, maybe it’s because
we are the elite of the proletariat.

And so – we take over three buildings and start our mushrooms.
Well, there’s – the joy of work, elbow grease,
you know – the heady feeling of work and accomplishment.
And what’s more important – everyone gets high! Everyone’s high even without mushrooms!

The problems began a few months later. This is gangland
territory, you know, recently a gas station was burnt down,
they were so eager to burn it down, they didn’t even manage to
fill up, so of course the police caught them.
And so, one gang decides to take us on, decides to take away
our mushrooms, can you believe it? I think in our place anyone else
would have bent over, that’s the way it is – everyone bends over here,
according to the social hierarchy.

But we get together and think – well, mushrooms – this is a good thing,
it’s not a matter of mushrooms, or elbow grease,
or even the pumping station, although this was one of the arguments.
We just thought – they are coming up, they will grow
our mushrooms will grow, you could say they’ll ripen to harvest
and what are we going to tell our children, how are we going to look them in the eye?
There are just things you have to answer for, things
you can’t just let go.
You are responsible for your penicillin,
and I am responsible for mine.

In a word, we just fought for our mushroom plantations. There we
beat them. And when they fell on the warm hearts of the mushrooms
we thought:

Everything that you make with your hands, works for you.
Everything that reaches your conscience beats
in rhythm with your heart.
We stayed on this land, so that it wouldn’t be far
for our children to visit our graves.
This is our island of freedom
our expanded
village consciousness.
Penicillin and Kalashnikovs – two symbols of struggle,
the Castro of Donbas leads the partisans
through the fog-covered mushroom plantations
to the Azov Sea.

“You know,” he told me, “at night, when everyone falls asleep
and the dark land sucks up the fog,
I feel how the earth moves around the sun, even in my dreams
I listen, listen to how they grow –

the mushrooms of Donbas, silent chimeras of the night,
emerging out of the emptiness, growing out of hard coal,
till hearts stand still, like elevators in buildings at night,
the mushrooms of Donbas grow and grow, never letting the discouraged
and condemned die of grief,
because, man, as long as we’re together,
there’s someone to dig up this earth,
and find in its warm innards
the black stuff of death
the black stuff of life.


© Translation: 2011, Virlana Tkacz and Wanda Phipps
Publisher: First published on PIW, , 2011

De paddenstoelen van Donbas

In de lente verdwijnt Donbas in de mist, en de zon verbergt zich achter hopen aarde.
Dus je moet weten waarheen je gaat,
je moet de man kennen die alles kan arrangeren.

Deze man was een arbeider in het voormalig pompstation
versleten door alcohol.
Toen we elkaar ontmoetten, zei hij: "Wij, de arbeiders van het pompstation,
werden altijd beschouwd als de elite van het proletariaat, ja, de elite.
Toen alles in duigen viel...
gewoon hun handen naar beneden. Maar niet de arbeiders...
van het pompstation, wij niet.
We organiseerden een onafhankelijke mijnwerkersvakbond,
we namen drie gebouwen van de voormalige fabriek over
en begonnen daar champignons te kweken."

"Paddenstoelen?" Ik kon het niet geloven.
"Ja. Paddenstoelen. We wilden cactussen met mescaline kweken, maar
 hier in Donbas groeien cactussen niet.

Weet je wat belangrijk is als je paddo's kweekt?
Het is belangrijk om high te worden, dat klopt, vriend - het is belangrijk om high te worden.
We worden high, geloof me, zelfs nu moeten we high worden, misschien is het omdat we de elite zijn van het proletariaat.

En dus - we nemen drie gebouwen over en beginnen met onze paddenstoelen.
Nou, er is - de vreugde van het werk, elleboogvet,
weet je - het bedwelmende gevoel van werk en prestatie.
En wat nog belangrijker is, iedereen wordt high! Iedereen high, zelfs zonder paddo's!

De problemen begonnen een paar maanden later. Dit is gangland-gebied
weet je, onlangs is er een benzinestation afgebrand,
ze wilden het zo graag platbranden dat ze niet eens konden tanken,
dus natuurlijk heeft de politie ze gepakt.
En dus besluit een bende om ons aan te pakken, besluit ze 
onze paddenstoelen af te pakken,
kun je dat geloven? Ik denk dat in onze plaats ieder ander
zou gebogen hebben, zo is het nu eenmaal - iedereen buigt hier,
volgens de sociale hiërarchie.

Maar we komen samen en denken, nou, champignons, dit is een goede zaak,
het is geen kwestie van champignons, of elleboog vet,
of zelfs van het pompstation, hoewel dat een van de argumenten was.
We dachten gewoon - ze komen op, ze zullen groeien,
onze champignons zullen groeien, je zou kunnen zeggen dat ze zullen rijpen om te geoogst te worden en wat gaan we onze kinderen vertellen, hoe gaan we ze in de ogen kijken?
Er zijn gewoon dingen die je moet verantwoorden, dingen
die je niet zomaar kunt laten gaan.
Jij bent verantwoordelijk voor jouw penicilline,
en ik ben verantwoordelijk voor de mijne.

In één woord, we hebben net gevochten voor onze champignonplantages. Daar nekken we hen.
En toen ze op de warme harten van de champignons vielen
dachten we:

Alles wat je met je handen maakt, werkt voor jou.
Alles wat je geweten bereikt, slaat
op het ritme van je hart.
We bleven in dit land, zodat het niet ver zou zijn
voor onze kinderen om onze graven te bezoeken.
Dit is ons eiland van vrijheid
ons uitgebreide
dorpsbewustzijn.
Penicilline en Kalashnikovs - twee symbolen van strijd,
de Castro van Donbas leidt de partizanen
door de met mist bedekte champignonplantages
naar de Azov Zee.


"Weet je," vertelde hij me, "'s nachts, als iedereen in slaap valt
en het donkere land de mist opzuigt,
voel ik hoe de aarde rond de zon beweegt, zelfs in mijn dromen
Ik luister, luister naar hoe ze groeien -

de paddenstoelen van Donbas, stille hersenschimmen van de nacht,
oprijzend uit de leegte, groeiend uit harde steenkool,
tot harten stilstaan, zoals liften in gebouwen 's nachts,
de paddenstoelen van Donbas groeien en groeien, laten nooit de ontmoedigden
en veroordeelden sterven van verdriet,
want, man, zolang we samen zijn,
is er iemand om deze aarde op te graven,
en in zijn warme ingewanden
het zwarte spul te vinden van de dood
het zwarte spul van het leven.

Serhiy Zhadan’s poem ‘The Mushrooms of Donbas’ sounds so contemporary that it could have been written just yesterday. It tells the story of a worker at a former mining pumping station in Donbas (the coal-rich region in eastern Ukraine, which is now the center of armed hostilities), who starts to grow psychedelic mushrooms after the collapse of the Ukrainian economy post-1991. A local gang (Donbas was and still is notorious for its criminal networks) wants to take the protagonist’s new business away, but he fights back, because ‘There are just things you have to answer for, things / you can’t just let go’. This little mushroom enterprise, this little ‘island of freedom’, becomes the true homeland: not some theoretical nationalist idea of a country or an imagined community, but a specific plot of land that one owns and works daily. It is, to paraphrase John Locke, property that becomes private through one’s own investment of labor into it. And this property, this personal plot of land, is the only land worth fighting for.