Het machinale heeft bijna net zo zeer als het ‘vleselijke’ een grote aantrekkingskracht gehad.

Vanuit de verlichting begon men zelfs het beeld van de mens als een machine voor te stellen, een stelling die je nu naar meer chemische processen kunt afbuigen, maar waarin de AUTOMAAT, het automatische handelen, het steeds weer voortbrengen van dezelfde reflex op een bepaalde prikkel, het kernidee blijft vormen.

Op het ogenblik dat ik dit idee tot tekst verwerk, bedien ik mij inderdaad van een machine die er daarna ook zal voor zorgen dat de ‘boodschap’ via de verbindingen van het internet tot bij U, waarde lezer(es) is beland.

Het wiel, de drukkunst, de met elkaar verbonden computers, drie mijlpalen waarin het vergemakkelijken van de beweging (fysisch of verstandelijk) een kenmerk is.

De mens die reist, het woord dat reist, die beweging waarvoor vroeger ganzenveer of postduif nodig was, heeft inderdaad in de ogen van machthebbers altijd een verdacht odium meegekregen.

Zo was het in China de gewoonte om werk en woonplaats te verbinden, niet alleen voor het gemak van de arbeider, maar vooral om de macht over het individu te behouden.
Alleen chauffeurs genoten een uitzondering op deze regel en waren daarom ook de eerste verdachten als ‘nieuwe’ ideeën werden gepropageerd.

De verspreiding van het woord, via het gedrukte boek, inzonderheid van de Bijbel en daarna van wetenschappelijke en filosofische geschriften, stond ook al niet hoog aangeschreven bij kerkelijke en wereldlijke gezagsdragers.En ik herinner me in mijn jeugd nog de kerkelijk toelating in cantuarium en kerkboeken “nihil obstat” wat wij nogal vrij vertaalden als: ‘er staat niks op.”
Over de zedelijke quoteringen in boeken zullen we het verder niet hebben, wel was het een uitstekend propaganda voor het boek, vooral voor het boek dat je absoluut niet mocht lezen.

Tegenover het beeld, de cinema in het bijzonder , werden dezelfde banvloeken uitgesproken om het volk tegen zedenbederf te behoeden.

Het automatisme, de automaat, de kopij, onttrok de oorspronkelijke schepper zijn macht, bracht het doel van het bestaan terug tot actie en reactie, en was daardoor dan ook ten zeerste omzichtig te benaderen.

De meeste machines zijn dom. Ook de computer is een domme machine.
Daarin verschillen ze erg weinig van onszelf.
Een mitrailleur is ook dom.
Het slimme is dat de bedienaar er snel veel mensen mee kan ombrengen zonder zelf al te veel gevaar te lopen.
De computer kan ons helpen rekenen, en zonder deze domme kracht waren we niet op de maan geraakt , hij kan dus snel en lang rekenen, en is daarin uiterst nauwkeurig, alhoewel al onze fouten op de kap van de computer kunnen geschoven worden.

Snelheid en nauwkeurigheid. En zelf buiten schot blijven.
Kunstmatige intelligentie gaat al een stapje verder en roept dus onmiddellijk vreselijke visioenen op.
De machine leert denken, zichzelf te corrigeren.
In zoverre wij mensen zijn die alleen denken en onszelf kunnen corrigeren is er niets aan de hand.

We kunnen ons zelfs voorstellingen maken dat de machine emotionele processen kan verwerven, en in zoverre wij dezelfde primitiviteit opbrengen in ons gevoelsleven, verkies ik inderdaad de machine boven deze vrij primitieve mens.

De vrij lachwekkende beelden van machines die de mensenmaatschappij gaan besturen zijn in zoverre verwezenlijkt dat wij als mensenmaatschappij ons meer en meer als systemen gaan gedragen.
Bepaalde machines zet je in gang, en ze zijn niet meer te stoppen.
Bepaalde menselijke systemen hebben diezelfde kenmerken.

Zouden machines kunnen dromen?
Als ik bepaalde psychiaters bezig zie (mijn soortgenoten vergeven mij deze opmerking) hoop ik van wel, want ik denk dat deze machines ons eerder zullen begrijpen in hun analyse dan de protocollen die hun confraters van vlees en bloed vaak tegen veel geld afscheiden.

Kunnen machines genieten?
Als ik bepaalde televisieprogramma’s bekijk, hoop ik ook van wel.

Kunnen machines angst hebben?
Totaal overbodige vraag, want dit gevoel is duidelijk in grote mate aanwezig als we het verbruik van bepaalde farmaceutische producten bekijken.

Kunnen machines beminnen?
Neen, want dat kunnen wij ook (nog) niet.

Hebben machines een ziel?
Ik hoop dat een moederbord volstaat, tenslotte zijn we daar ook mee begonnen.

---