Licht en nog eens licht: Léonard Misonne (1870-1943)

Nog steeds wordt hij, Léonard Misonne ( 1870-1943) gemakkelijk weggezet als de maker van mooie romantische prentjes, vergeleken met het werk van een schilder als Corot, de fotograaf die het licht en niets anders dan het licht in zijn werk wilde brengen, zelfs met eigen middelen via een creatieve filter of een experimenteel afdruksysteem.
Hij kwam uit een welstellende familie, erfde en kon zich levenslang toeleggen op zijn passie. Hij was een begaafd pianist, net zoals zijn acht kinderen allen uitstekende muzikanten zouden zijn.
Hij was na zijn huwelijk erg aan huis gebonden niet door de familiale bezigheden maar door een ernstige astma-aandoening.
Zijn werk is in alle grote en kleine musea over ter wereld aanwezig, en krijgt in deze tijd weer een bijzondere betekenis.

Koningsstraat Brussel

Misonne maakte diverse reizen door Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Hij maakte naam met zijn kunstzinnige lichteffecten. “Het onderwerp is niets”, zei hij eens, “licht is alles”. Misonne stond bekend om zijn gevoel voor atmosfeer, maar zijn benadering wordt vanuit artistiek oogpunt ook wel enigszins als conservatief en sentimenteel bestempeld. Zijn onscherpe, impressionistische benadering van de fotografie leverde hem de bijnaam “Corot van de foto” op.
Misonne werkte aanvankelijk vooral volgens het edeldrukprocedé en leerde in 1910 te Parijs van de bekende fotograaf Constant Puyo met het procedé van de pigmentfotografie (bromoliedruk) werken. Hij was toen inmiddels uitgegroeid tot een internationaal gewaardeerde exponent van het picturalisme en een bekende figuur in avantgardistische kringen. De meeste van zijn foto’s maakte hij in België en Nederland, veel landschappen, vaak aan de kust en in het bijzonder ook in de steden Brussel, Gent en Antwerpen. (wikipedia)

Ik vond een nogal breedsprakerig interview rond en met hem in ‘Photo-Magazine, Paris 1910 geschreven door Cyrille Ménard. Ik dacht dat deze teksten hem het best in zijn tijd benaderden waar de beelden ook weer in onze tijd meer dan alleen een esthetische betekenis krijgen.

Léonard Misonne est un timide; il photographiait depuis plusieurs années déjà mais sans avoir jamais songé à faire sortir ses images de l’intimité fami­liale, lorsqu’enfin en 1896 un de ses amis le décida à exposer pour la première fois à Bruxelles, où il fut, comme bien on pense, tout de suite très remarqué; bientôt après ce furent Lille, Berlin, Hambourg qui l’accueillirent avec faveur et, depuis lors, il est devenu un habitué des expositions et des publications photographiques, notam­ment de la grande Revue du Photo-Club de Paris qui lui demande deux beaux sujets d’Hiver en 1903 et 1905, un Dégel en 1907 et toute une série de brouillards, d’ornières et de nuages en 1908; en même temps l’ Epreuve Photographique le mettait à contri­bution avec de superbes contre-jour, parmi lesquels le Moulin et le Coucher de Soleil qui furent très admirés pour la magnificence de l’éclairage.

« De temps à autre, m’écrivait M. Misonne, mon existence monotone est coupée par quelques heures d’émotions: c’est une journée de beau temps, » c’est-à-dire une journée de brume ou de brouillard qui vient me secouer. Alors, je pars à quatre heures et même à trois heures en plein été, pour sortir de l’horrible pays que j’habite et assister au lever du soleil dans quelque coin sauvage. Je perds la tête et je gâche des plaques. Ce que ça coûte de plaques ces levers de soleil, c’est à n’y pas croire. C’est qu’il faut se dépêcher car le beau moment passe vite. Souvent à sept heures la journée est finie, tout devient sec, dur, cru, vulgaire; il n’y a plus qu’à rentrer chez soi, souvent, hélas ! Avec bien des regrets. Il faut si peu de chose pour qu’une journée soit perdue: il suffit que le troupeau ne passe pas par son chemin habituel, que la fermière ne veuille pas poser sans s’être attifée, que les faneurs ne veuillent pas patauger dans la rosée; un rien suffit pour anéantir les plus beaux et les plus savants projets.

Comme moyen de locomotion, si j’utilise presque toujours la bicyclette, c’est pour une raison toute spéciale; quand je me mets en route, il fait souvent un tel brouillard que les trains ne marchent pas et vous comprenez si cela m’impatiente d’être bloqué pendant une heure dans une gare et de manquer ma corres­pondance.

Pour les sujets, comme il vaut toujours mieux se spécialiser, je me suis cantonné dans les effets de matin et les contre-jour. Je le fais d’abord parce que ces sujets me semblent plus beaux, m’impressionnent davantage. Si j’étais peintre, je crois bien que je ferais de même et ne travaillerais pas en plein midi. En photographie, ce n’est pas seulement une question de goût, c’est, sinon une nécessité, du moins une grande utilité d’opérer dans ces conditions. Il y a quinze ans, le contre-jour passait pour un tour de force; on est moins timide aujourd’hui et, de fait, c’est le seul effet qui se rende bien en photographie. Tandis qu’une épreuve prise avec soleil au dos est fausse, pleine de déceptions, le contre-jour est d’une vérité saisissante et cela s’explique sans peine. Le contre-jour donne à la couleur un rôle accessoire, il accen­tue la forme, le contour, l’ombre et la lumière, pendant que la couleur disparaît ou presque. Regardez le soleil quand il est près de l’horizon: le paysage qui l’entoure devient à peu près monochrome.

Le contre-jour matinal est, à mon avis, une recette commode d’art ou tout au moins de réussite en photographie. Il a encore bien des avantages: la luminosité, la pers­pective aérienne, les fonds, l’enveloppe et. Par-dessus tout, l’ampleur. C’est donc une panacée qui remédie tout naturellement aux vices de l’objectif. Voilà sans doute pourquoi les objectifs anachromatiques ne m’ont jamais empêché de dormir et pour­quoi je ne me suis jamais beaucoup inquiété d’en surcharger mon matériel de voya­ge; quant aux grandes ouvertures dont on prêche la nécessité pour laisser les arriè­res plans dans le vague, je me suis toujours dit: « Quelle maigre ressource à côté de la brume ! »

« Quels effets d’enveloppement donne parfois la rosée qui fume et couvre la prairie d’un imperceptible voile de tulle et les arbres d’un capuchon si moelleux que l’arbre lui-même semble se fondre et s’évaporer avec la rosée. C’est bien autre chose que l’anachromatisme! Quand on a vu ces effets, on ne se contente plus du fondu artificiel que donnent ces sortes d’instruments, mais ils ne sont pas toujours faciles à trouver, ces effets; il faut savoir les prévoir, les épier, les surprendre et il y a beau­coup de pays qui ne les connaissent pas.
« Peut-être allez-vous m’objecter; mais l’anachromat ne vous interdit pas de photographier votre vrai brouillard et votre vraie rosée ? C’est exact, mais quand il fait du vrai beau temps, je tiens à rater le moins de plaques possible et, pour cela, je veux avoir l’appareil le plus léger, le plus pratique, le plus rapide….. j’allais dire, au risque de vous scandaliser, le plus automatique possible !

« J’emploie donc un appareil 9X12 avec objectif anastigmat de grande ouverture. Bien plus de sujets me sont accessibles avec un tel instrument qu’avec un anachromatique; avec celui-ci il faut travailler à petite ouverture et avoir le temps et la réflexion; or, quand arrive le bon moment, on n’a ni l’un, ni l’autre. C’est en courant qu’on doit souvent faire celte chasse aux grands effets; on n’a pas trop de toutes ses facultés et de toute sa présence d’esprit quand l’attelage arrive enfin à l’endroit voulu et qu’il faut décider à une demi-seconde près le moment propice pour opérer. Il faut observer le conducteur, ses pieds, ses bras, son fouet, les pieds des chevaux, leur baleine, leur transpiration même, la poussière qu’ils soulèvent et qui ne doit pas être trop épaisse (rien de plus difficile que la poussière!) tout cela dépasse la puissance d’ob­servation d’une télé ordinaire — de la mienne, en tout cas — car il faut tout voir au même instant. Je sais bien que mon anastigmat me donnera le plus souvent un cli­ché trop fin: mais rentre chez moi, j’aurai le temps d’y remédier: je passerai s’il le faut des journées à essayer des papiers plus ou moins grenus ou des mises au point imparfaites dans l’agrandissement. Mais l’essentiel c’est d’avoir ce cliché, c’est d’avoir fixé à tout jamais ce moment d’inoubliable splendeur! Je réserve donc les anachromats pour travailler chez moi à tête reposée et, soit dit en passant, il m’a suffi de faire un seul portrait anachromatique pour ne plus vouloir en faire d’autres.

« Il y a, je le reconnais, de graves inconvénients à ma méthode de travail. Pendant que d’autres forgent leur tableau quand il leur plait, le font plier à leurs idées et aux exigences de leur démonstration, moi, au contraire, j’attends patiemment qu’il se produise; pendant qu’ils commandent en maîtres à la nature, je n’en suis guère, moi, que l’humble serviteur; il y a une raison à cela. Dans un sujet, je m’attache moins à la réalité qu’à la surface, à l’habillement, si vous voulez; il me faut du brillant, du tape-à-1’œil; chez moi la composition ne vient qu’en second lieu, ce que je cherche avant tout, c’est la lumière, c’est l’effet! Pour travailler dans de telles conditions, il faut beaucoup de loisir, une forte dose de patience et savoir se résigner à produire quelques tableaux seulement dans une année; car il y a bien peu de cas où on puis­se compter sur la bienveillance de la nature quand on lui demande de faire à elle seule toute la besogne, Cette habitude vous expliquera pourquoi, après avoir fait de la photographie pendant quinze ans, je pourrais tout au plus réunir une centaine d’é­preuves, auxquelles je trouve un peu d’intérèt.

« J’ai aussi beaucoup de plaisir a travailler les effets de poussière et les effets de pluie ; ce sont encore deux moyens pour remplacer le brouillard. Pour être complet je dois ajouter que je me passionne également pour les nuages. J’en possède une respectable collection et j’en ai de si beaux que je fais parfois 1’inverse de ce que font les autres. Au lieu de dire: voici un bon cliché de paysage, il faudrait le compléter par un beau ciel, je me dis: voici un beau ciel, essayons de lui trouver un paysage. c’est ainsi qu’a eté fait le tableau des « Nuées ». J’avais depuis longtemps ce ciel caractéristique; pour l’utiliser, je voulais faire un cliché donnant la sensation d’un coup de vent. Le hasard me le fit rencontrer et j’ai obtenu du premier coup l’effet rêvé: c’était de la chance ! Comme vous voyez, j’ai ma façon à moi de truquer; je me garde en général de toucher à la délicatesse de mes clichés, je les marie seulement, le difficile est d’obtenir que les mariages soient bien assortis !

« Mon pays n’est pas bien séduisant pour un paysagiste, mais je tâche de m’en contenter. Quand on n’a pas ce que l’on aime, il faut aimer ce que l’on a et, puisque nous sommes destinés à vi­vre ensemble, je m’efforce défaire avec lui le meilleur ménage possible. Evidemment, je ne puis tirer parti de mon voisinage immédiat, les sujets industriels n’ayant jamais eu d’attrait pour moi, mais à quelques kilomètres de Gilly commence une région plutôt agricole qui s’appelle « l’Entre Sambre et Meuse »; elle a suffi pendant de nom­breuses années à alimenter mon activité photographique. Cette contrée est assez ri­che et bien cultivée; elle est sillonnée de nombreux petits vallons boisés où coulent entre des rochers calcaires de paisibles ruisseaux: la Molignée, l’Eau d’Heure, le Burnot, le Ruisseau d’Acoz. Certains endroits sont charmants, mais tout ce pays manque de caractère; c’est en somme très banal. Heureusement, il ne faut pas s’exa­gérer outre mesure l’importance du paysage en lui-même; il est bien autrement im­portant de bien choisir son temps….. »

zelfportret met echtgenote en kinderen

Een boeiende masterproef van Ilke Cop: ‘Approproation’ en invloed van de artistieke traditie in de Belgische fotografie, een analytisch onderzoek toegepast op het oeuvre van Léonard Misonne, Filip Tas en Dirk Braeckman.’

Klik om toegang te krijgen tot RUG01-001457568_2011_0001_AC.pdf

Tekeningen en prenten van Guercino (1591-1666)

zinngende jongeren bekeken door oudere man ca. 1625-35 Royal Collection, Windsor

Zestiende-zeventiende eeuw of om nauwkeurig te zijn 1591-1666 strekt zich een schildersleven uit dat oneerbiedig maar geheel in de stijl van de tijd met de naam ‘Guercino’ wordt aangeduid wat zoveel betekent als ‘schele’.
De naam in de burgerlijke stand zou nu: Giovanni Francesco Barbieri zijn, geboren in het dorpje Cento gelegen tussen de Noord-Italiaanse steden Modena en Ferrara.
Dat ‘scheel’ kijken zou een ‘ongelukje’ uit zijn jeugdjaren zijn maar bronnen van ernstigere aard noemen het ‘een lui oog’, iets wat ikzelf persoonlijk ook al levenslang meedraag aan hetzelfde rechtse oog. (-een oog dat te te lui was om te kijken in onze jongste jaren en eens iets ouder niet meer opgevoed kan worden, waardoor als enige handicap een tekort aan dieptezicht kan ontstaan-.) Blijkbaar was dit ‘gebrek’ bij Guercino ook wel zichtbaar door een ‘schevere’ oogstand waar een klassiek lui oog niet wordt opgemerkt door ‘de buitenstaander’. Een mengeling dus.
Maar nauwelijks tien zien we hem als leerling bij de kunstschilder Paolo Zagnoni in Bologna, een specialist in perspectief. Een kunde die met zijn ooggebrek niet makkelijk was om te verwerven. (Echter aardig gelukt in dit jeugdig landschapje in de maneschijn.)

Guercino, Landschap in de maneschijn, 1615, olieverf op doek, 55.5 x 71.5 cm, Nationalmuseum,

Na zijn leertijd bij Zagnoni krijgt Guercino in 1613 voor het eerst een opdracht als onafhankelijk kunstenaar voor een altaarstuk in zijn geboorteplaats Cento. Hij wordt in eerste instantie beïnvloed door kunstenaar Ludovico Carracci (1555-1619), die in Bologna de gangbare stijl van het maniërisme een nieuwe impuls had gegeven in de richting van de destijds vernieuwende barokstijl. Guercino werkt in 1617 enige tijd met Carraci samen. In de vroegste fase van zijn carrière wordt Guercino tevens beïnvloed door het Caravaggisme van de kunstenaar Bartolomeo Schedoni (1578-1615) uit Reggio Emilia. (ArtSalon Holland)
Een mooi voorbeeld deze fraaie thuiskomst van de verloren zoon, dadelijk door de gelukkige vader weer in het pak gehesen.

Guercino, De terugkeer van de verloren zoon, ca. 1619, olieverf op doek, 107 x 143.5 cm, Kunsthistorisches Museum, Wenen, Oostenrijk

In deze bijdrage wil ik echter graag zijn tekeningen en prenten belichten omdat ze beter dan de afgewerkte producten de hand en het oog verbinden, de direkte waarnemer dichterbij brengen. Ik laat graag enkele specialisten aan het woord en verwijs naar een degelijke catalogus uit 2006.

Portrait of a bearded man at a table, looking at a female portrait drawing, pen and brown ink, on laid paper, 14,4 x 20,3 cm

Nicholas Turner has written of Guercino’s genre drawings that ‘they are characterized by a rapid touch, an economy of means, and a remarkable acuteness of observation, many of them clearly based on scenes taken directly from life. The foibles of the men, women, and children of all rank who were his unwitting subjects are captured with great immediacy, which has always given these drawings a special appeal. Although the nobles, gentlefolk, and clergy, largely from his native Cento, came under his powerful scrutiny, the most frequent subjects were the peasant folk, or contadini, for whom it seems the painter had a particular affection.’

Shepherds Peering into a Chasm, 1620s
Pen and brown ink with brown wash on laid paper
20 × 27.8 cm

Guercino was among the most prolific draughtsmen of the 17th century in Italy, and his preferred medium was pen and brown ink, although he also worked in red chalk, black chalk, and charcoal. He appears to have assiduously kept his drawings throughout his long career, and to have only parted with a few of them. Indeed, more drawings by him survive today than by any other Italian artist of the period. On his death in 1666 all of the numerous surviving sheets in his studio passed to his nephews and heirs, the painters Benedetto and Cesare Gennari, known as the ‘Casa Gennari’.

Landscape with a Waterfall
Pen and brown ink on laid paper
28.7 × 42.7 cm

Guercino’s landscape drawings belong to a tradition of Bolognese romanticism quite different from the classical compositions of the Roman school. The Carracci were largely responsible for developing both schools around 1600, though the way in which their followers interpreted their example diverged dramatically. None of Guercino’s many landscape drawings can be related directly to a painting, and they were all probably drawn as ends in themselves – the rougher studies such as this for the artist’s own pleasure or for friends, the more polished drawings (none of which, significantly, is to be found in the Royal Collection) probably as finished works of art for sale.

River Landscape with Figures near Ruins
undated-drawing
National Galleries of Scotland

Guercino brought to the genre a great sense of space, achieved through sweeping horizontal strokes that emphasise the breadth of the landscape, together with carefully judged variations in the density of the ink to convey atmospheric recession. This drawing shares many of its qualities with a sheet in the Uffizi inscribed with the date 1626, and may thus be assigned cautiously to the mid-1620s.(Royal Collection Trust)

A landscape with an ox-cart on a road in front of a walled town
Pen and wash | 17.2 x 21.8 cm (sheet of paper)

Almost always executed in pen and ink, but without wash, Guercino’s landscape drawings display little of the reworking and experimentation so typical of his figure studies. Carefully composed and incorporating such stock elements as solitary windblown trees, many of these drawings were probably not drawn on the spot, although they often contain motifs reminiscent of the landscape and river of the artist’s native town of Cento. Indeed, while a number of Guercino’s landscape drawings appear to depict actual views in and around Cento, most are imaginary views, combining different topographical and figural motifs in a fanciful manner to create a pleasing scene. As Mahon and Turner note, ‘As statements, many of [these landscape drawings] have a completeness not found in his more experimental and hastily drawn figure studies, and they contain something of the force and concentration of a painting rather than a drawing. In them the artist demonstrates the fecundity and power of his imagination by inventing a scene, shaping the space within it, giving the whole a unity by the suggestion of light and, finally, evoking a mood – all within the confines of a relatively small piece of paper.’

Landscape-with-river-before 1666-drawing
Morgan-Library-New York

Guercino was a most prodigious draftsman, and many hundreds of his drawings survive. In them we can almost feel the artist’s pen scratching the paper. Guercino’s favorite medium was a goose-feather pen dipped in ink that allowed him to quickly record his ideas on paper. Touches of wash, areas of diagonal lines, and blurring effects of pentimenti (minor changes) heighten the sense of drama and spontaneity.

Boy with cap, looking down National Galleries Scotland
Engel bij dode Christus, Palais des beaux arts de Lille Ville de Lille

Guercino possessed extraordinary talents when it came to the manipulation of materials. The furious vitality of his pen work is Guercino’s most recognizable stylistic trait, perhaps best seen in looping, calligraphic pen lines that do not depict drapery folds so much as they convey a sense of fluttering cloth. After this energetic sketching with the pen, he would typically take up a brush, clarifying a design or even seeming to sculpt forms with multiple layers of wash— sometimes using thin, fluid, transparent washes, and other times thick, more opaque washes. Later in his career, he more often made use of red chalk, creating luminous, delicate studies; occasionally, he would combine pen, wash, and chalk in highly finished drawings that were complete works in their own right.(Julian Brooks Guercino Mind to Paper, 2006)

Interior of a Baker’s Shop Drawing
Mocking of the Village Madman
ca. 1619
Pen and brown ink and wash on paper.
10 1/4 x 15 11/16 inches (260 x 398 mm) The Morgan Library & Museum

One workshop tool that helped him visualize compositions and figures from different viewpoints, and of which he made great use, was the counterproof, or offset.This was a technique whereby a damp sheet of blank paper was laid on top of a drawing in red or black chalk; when the sheet was removed, chalk particles would stick to it, creating a weaker, reversed version of the image. This enabled the artist to “flip” a composition or figure easily; the technique was common in sixteenth-century Bolognese, Florentine, and Roman drawing practice. (ibidem)

St Peter and the angel early 1650s red chalk on paper Bologna
A boy Arranging his Master’s Dress 1620 National Galleries Scotland

Going hand in hand with Guercinos inventiveness and creativity was his ability to put ideas on paper at the moment of inspiration. He worked very quickly, placing subjects on a sheet deftly and surely. The speed of his draftsmanship conveys an appealing energy, which Malvasia memorably characterizes using the word guizzanti, fromguizzare, meaning to “dartwith a flick of the tail, as fishes. All modern commentators have noted the spontaneity of Guercinos draftsmanship.The medium through which Guercino found he could express himself be stremained the same for most of his career. He made the majority of his drawings using pendipped in brown ink, over which he applied brown or gray wash with a brush. These media, in particular, allow great fluidity and speed. In contrast to most of his contemporaries, Guercino did not generally first sketch out his ideas on the page in black chalk,which could be erased; instead—in a testament to his confidence and capability—he reached straight for his pen.

Old man and young man Teylers Museum Haarlem

Guercino mostly used a quill pen (a type made from a goosefeather), which could hold more ink than a reed pen and thus allowed longer, more calli-graphic lines. The pen still had to be dipped in ink at regular intervals, and NicholasTurner and Carol Plazzotta have noted the skillful way Guercino used a fully loaded nibfor the passages requiring darker accents. His mastery of line also allowed a conspicuous brevity of draftsmanship; in many cases, he delineates only as much as the human visualbrain needs to identify a scene. He achieves the same economy— and thus speed—when he adds wash (ibidem)

Cupid restraining Mars, 1640 (circa), The Samuel Courtauld Trust, The Courtauld Gallery, London
Vision of St. Philip Neri
1646–1647
Pen and brown ink, with brown wash, on paper
The Morgan Library & Museum
The Assassination of Amnon
Pen and brown ink, brush with brown wash
7 7/8 x 10 3/8 in.
Courtauld Institute of Art Gallery, London

Natuurlijk is er vlugger een verwantschap tussen kijker en kunstenaar als je een brede waaier aan onderwerpen deelt. Het heilige, het politieke, maar ook het alledaagse leven is in zijn tekenwerk ten zeerste aanwezig. Komt daarbij dat naast de handel -hij maakte tijdens zijn leven ongeveer 140 altaarstukken- er plaats bleef voor het louter tekenplezier, de observatie van de medemens die ons ook vandaag nog verbindt. Ik hou van de dynamiek in zijn werk, je hoort ze aankomen en verdwijnen, ze laten zich niet doen, staan stil bij het grote lijden maar bewaren een glimlach voor de kleine gebeurtenissen. Twee vrouwen drogen hun haar, niet dadelijk een esthetisch onderwerp, maar kijk hoe ze voorovergebogen hun hoofden schudden en je dadelijk weer lachend zullen aankijken.

In this work, astonishingly modern in effect, Guercino reveals himself as an intimate observer of everyday life. He also demonstrates his exceptional compositional skills, lending monumentality to the two voluminous figures leaning forward to dry their long hair. The use of wash is particularly admirable: the saturated brush describes the dense and sodden locks, whilst the tips are rendered in dryer brush strokes, and the warm air drifting up from the fire is captured with light touches.(Courtauld)

wo seated women drying their hair in front of a fire, 1635 (circa), © The Samuel Courtauld Trust, The Courtauld Gallery, London

En net zo goed staat er een ventje met zijn wandelstokje je aan te kijken, hoedje op de ronde kop, rechtse been ietsje vooruitgeschoven. En daaronder een studie voor ‘een baardloze profeet’. Een mooie combinatie.

Je kunt de mooie catalogus uit 2006 raadplegen wil je nog meer van deze wondere kunstenaar te weten komen.

Klik om toegang te krijgen tot 0892368624.pdf

Angel looking down from cloud-1635-36-Teylers Museum Haarlem

Verhalen van ‘man-met-de-schaar’: ‘een bijzondere innigheid’

engelenpaar

Man-met-de-schaar bezocht het huis waar hij hen had losgeknipt.
Tegen hun zin. Maar levensnoodzakelijk.

Zij wist nog van dezelfde dromen, woordeloze gesprekken.

Wie geen kind gedragen heeft, gebruikt een ander alfabet. Vreemde aanwezigheid verandert in vertrouwelijk samen dromen waar hij als een kind op jaren al ‘ik bel je als ik aankom,’ roept, net voor hij in de taxi verdwijnt, en zij wakker schrikt en weet dat haar tijd gekomen is. Het einde van een bijzondere innigheid.

Draagmand, autostoel en kinderwagen. Bed en looprek.
Tiran zonder genade, dwingeland. Dag- en nachtverstoorder.
Duidelijke tweezaamheid.

Man-met-de-schaar rolde katoen en viscose open en knipte een jurk en een sjaal waarin de leegte zachtjes nagloeide, haar brutaliteit verloor.
Het is een ingewikkeld patroon, zei hij. Met bloemen uit de tuin van toen hij nog in jouw hoofd rondliep en werkelijk begon te bewegen in je buik. Het felle blauw van gentiaan en intieme roze van lotuspunten, zegt je dat iets?
Ze wilde ook nog het wit van jasmijn.

Man-met-de-schaar bezocht het huis waar hij hen had losgeknipt.

Kijk, zei de zoon, hij heeft voor jou twee vleugeltjes uitgeknipt, kun je je rolwagen wel vergeten, pa.
Terwijl het jongetje naar hem kwam gelopen wist hij dat ze een nieuw onderkomen had gevonden.

christensen-chrme4_500x413

Onze gemeenschappelijke duisternis

broken glasses are seen at the Virunga Hospital, Ophthalmology Department – Bukavu, RDC July 2005

Ogen en het kijken. Niet alleen naar het wondere in de wereld maar ook naar de onmogelijkheid van het kunnen kijken. Blind zijn. Je ogen verliezen bijvoorbeeld vaak door armoede.
Dat was wat fotograaf Stefano De Luigi (1964) deed van 2003 tot 2007. Blanco, een serie, een boek.

Stefano De Luigi (1964) began this series in India, in 2003, where he was working on a commission for the International ONG CBM to produce photographs with which the group could publicize its services for the blind. When the assignment ended, De Luigi found that his fascination had only just begun. He was to spend the next four years shooting at hospitals and schools for the blind in sixteen countries.”

A patient is waiting for a cataract surgery, Cocin Hospital, Nigeria, Mangu, July 2004

Blanco is a photographic project whose purpose is to report on the blind condition worldwide of Onchocerciasis, also known as river blindness, and to inform about the battle with this disease, and when it is possible to prevent and cure it. Onchocerciasis is the world’ s second-leading infectious cause of blindness. It is caused by parasitic worms transmitted through the bite of the black fly which live in fast-flowing rivers, and along fertile banks where farming communities are often located. The WHO (World Health Organization) have a project called World Vision 2020 , which aims to put an end to the condition of permanent blindness by 2020. The journey Blanco (since blindness is seen as a constant vision of white), starts in 2003 and ends in 2007, reporting on the blind conditions in four continents and the countries Liberia, Nigeria, Uganda, Rwanda, Congo, Peru, Brazil, Bolivia, Thailand, China, Laos, Vietnam, Bulgaria, Lithuania.

In the courtyard of the Gindiri’s School for Blind, students are waiting for table’s school. Nigeria, July 2004

Het project werd intussen verlengd. Ook de universiteit van Antwerpen met prof. Robert Colebunders werkt mee aan het bestrijden van Onchocerciasis en de mogelijke epileptische gevolgen. (Nodding syndrome-Knikkebol-ziekte)
Onchocerciasis, ook bekend als rivierblindheid en de ziekte van Robles, is een ziekte die wordt veroorzaakt door infectie met de parasitaire worm Onchocerca volvulus. Symptomen zijn onder meer ernstige jeuk, bultjes onder de huid en blindheid. Het is de tweede meest voorkomende oorzaak van blindheid als gevolg van infectie na trachoom.
De parasietworm wordt verspreid door de beet van een zwarte vlieg van het type Simulium. Meestal zijn er veel beten nodig voordat infectie optreedt. Deze vliegen leven in de buurt van rivieren, vandaar de naam van de ziekte. Als de worm éénmaal binnen een persoon is binnengedrongen, creëert de worm larven die vervolgens hun weg naar de huid vinden. Hier kunnen ze de volgende zwarte vlieg infecteren die de persoon bijt.

A Blind patient is waiting to be visited, ophthalmic department, SDA Cooper Hospital, Monrovia, Liberia, June 2003.

De Luigi keeps the frames tight and does not let any props into the field. On some occasions he is so radical in the way he strips the composition right down that the work is not far from the constraints associated with identity pictures. He uses colour sparingly, and abstains from the kind of contrasted lighting that stirs and seduces. These could be seen as negative peculiarities: all the things he “does without” and all those he does not want. But the fact that he does without is essential. It would have been simple to draw a particular form of pathos from blindness. It is only too easy to imagine what others might have done, such as enhancing the shadows to work up the symbolism or focussing on emblematic gestures like a hand feeling its way or a grimace of despair, or the scars of decrepitude and picturesque exotic misery. Such has been the leitmotiv of Western photography. (Philippe Dagen)

School for blind Khon Kaen. A group of students is going to class helping each others by moving in group. China, November 2005.

The truth is, some of these portraits are close to unbearable. The people who feature in these images will never see them. Whoever looks at them cannot begin to mentally place themselves in the position of the “models” – if one can even use that term in this instance. The viewer’s vision has no other subject than the absence of vision in the look of the blind person. All there is to see is what it means not to see. The only thing to do is to examine these eyes or sockets through which no vision ever passes. The clearer and brighter the photograph, the more one is aware of the fact that it is a privilege to be able to look at it at all, and that this privilege could be taken away or never have been granted at birth. Every image carries a warning or a threat. That is how powerful these photographs are. It is therefore hardly surprising that they become etched in our memory with an authority that seems remarkable given that we are saturated by images, consuming and absorbing enormous quantities of them but retaining very few, if any. (ibidem)

Hanoi , Vietnam, May 2006, U.N.I.O. (National Institute of Ophtalmology), Hospital ,two child during a optometrist visit.

De Luigi is a photographer who questions the power of the “visual”, the conditions under which it is used, and its limitations. This means that in photographing blindness, he has pushed his thinking to its most extreme point: the moment in which vision is abolished in solitary darkness. It is the moment in which there can be no more images, no more representation, no more “visuals”, no more of those things that make up the daily lives of people on this planet. The coherence in De Luigi’s body of work is remarkable.

PHILIPPE DAGEN is a writer, art critic of Le Monde, exhibition curator and Contemporary Art professor at the Sorbonne University. He lives and works in Paris.

A young student of Nguyen Dinh Chieu School, he suffer from a total absence of eye balls, a consequence of the use of agent Orange, useb by USA air force during the Vietnam War .Hanoi, Vietnam, June 2006.

De functie van deze foto’s bestaat niet alleen in een confrontatie, maar helpt je de deur openduwen naar een ruimere wereld waarin de noodlijdende buren om begrip, kennis en hulp vragen. De combinatie van deze drie biedt een werkelijk perspectief waarin medevoelen wordt aangevuld met daadwerkelijke hulpprogramma’ s waarin opleiding en gespecialiseerde zorg ons samenbrengt.
In het mooie filmpje hieronder probeert Stefano De Luigi dat op zijn manier te vertolken.

bezoek de website van Stefano De Luigi: http://www.stefanodeluigi.com/about.html

Kaunas Training center for Blind and Visually Impaired-Martrynas Vitkus, 13 years old, December 2006, Lithuania

What is the look of a blind person? Can unseeing eyes show joy, happiness, disappointment, pain, suffering, pity, regret? Does the absence of sight on the part of the subject also convey an absence of complicity with the camera’s lens?

We use the term “blind” indiscriminately. In other words, a blind person can be fat, poor, rich, white, black, woman or child. It doesn’t matter if blindness happens in Africa, Asia, or in the oldest parts of Europe. Wherever the person is, they cannot see the light, the colors or the daily scenes around. They can’t see how awful and gorgeous the world can be.

So, it becomes easier to ignore the blind. Since their handicap isn’t obviously visible, we can pretend not to think about it. But even if they seem “normal,” they’re not. The blind have their own worlds: one that is the same as ours and another that is wholly different. It is made of different feelings, different images, different colors. I can’t see it—but perhaps I can help you imagine it.

—Stefano De Luigi

In the courtyard of the school for blind people of Nguyen Dinh Chieu, a young student does’nt find her way to the classroom. Lampang, Thailand November 2005

Verhalen van ‘man-met-de-schaar’: Julian

farp,small,wall_texture,product,750x1000.u2

Man-met-de-schaar zei dat hij spoken wel kon wegknippen uit het leven van Julian, maar dat er een ‘maar’ was.
Welke ‘maar’ wilde Julian weten.
‘Ik zal ook wat ‘leegte’ moeten wegknippen. Spoken hangen vast in onze leegte.’
‘Wat ben je nu met leegte, man-met-de-schaar?’
‘Dat zou je aan kathedraalbouwers moeten vragen. Elke kathedraal is een poging geweest om een grote leegte te vangen. Leegte voor licht. Laat je niet afleiden door spitsbogen en brandglas. Alleen leegte kan licht zichtbaar maken.’

P1010245
‘Ik ben eerder een kroeg,’ zei Julian. ‘Die moet het van donkerte hebben. Dat beetje licht zou alleen maar een dronkelap zichtbaar maken, toch? Leegte genoeg als de drank op is.’

Man-met-de-schaar legde de zeven scharen op tafel.
‘Kijk, Julian. Dit is het lege etui. Plaats voor zeven scharen. Omdat het nu leeg is, kan ik er ook zeven dagen van de week in kwijt, of zeven wensen of zeven spreuken voor een goede dood en laat me de zeven kleuren van de regenboog niet vergeten. Dat kan omdat het etui nu leeg is. Eens mijn zeven scharen weer op hun plaats zitten wordt het gewoon een etui voor zeven scharen.
Knip ik dus je spoken weg dan verlies je de leegte waarin ze vastzaten, leegte die net zo goed voor wonderlijke dingen kon gebruikt worden.’

Julian begreep het verlies.
Man-met-de-schaar kocht voor hem ook een mooi etui met zeven scharen.

Hij leerde Julian prachtige vormen knippen. Wat je wegknipte maakte het blijvende betoverend mooi. Dat was een goed evenwicht.

‘Je zou het een schimmenspel kunnen noemen,’ zei man-met-de-schaar.

Book-carving-by-Alexander-Korzer-Robinson-7

De verhalen van man-met-de-schaar kun je ook voorlezen, daar zijn ze voor gemaakt zeker nu de nachten kouder worden en de lente nog ver. 228aa91692a8667aad85e36207200b1a

zie ook: https://viola.bz/art-of-papercut-and-book-carving/

De onzichtbare tijd: fotografe Gay Block

alisonf

In het fragiele fotografische beeld waar meestal in onderdelen van minuten en seconden  wordt gerekend vond fotografe Gay Block, Houston 1942, telkens weer nieuwe mogelijkheden om de wordings-geschiedenis van mensen in beeld te brengen. Meestal begon ze niet ver van huis, portretten van haar eigen Joodse community in Houston, later volgden portretten van ‘The jews of the South Beach in Miami’ (1982-1985)
Haar meest prestigieuze werk: ‘Rescuers: Portraits of Moral Courage in the Holocaust—(with writer Malka Drucker) waarin ze Christenen portretteerde in Europa die met gevaar van hun leven Joodse kinderen hadden opgevangen tijdens de laatste wereldoorlog.

Defarges 001

Adele Defarges, France

In deze bijdrage echter wil ik vooral het project uit 1981 belichten:

In 1981 I returned to the summer camp I had attended in the fifties to visit my daughter during her last of seven summers there. Curious to see what the girls were like, I got permission to stay a week to photograph the campers. Who were these girls? What did they talk about? Had it been a mistake to send Alison to a camp of privileged girls? What values had she learned there?

ishot-3

As I looked at the girls through my lens, however, none of these questions entered my mind. Instead, I became fascinated with what they looked like. I loved the innocence and promise in their faces. I saw in them what I imagined as their future selves, the wives and mothers they would become. Or would they?

alysons

All I wanted to do was photograph! I saw them as totally beautiful – all of them! I printed the images, had exhibits, but continued to need to know who they were.

janies

In 2006, 25 years later I decided to look for them – my daughter Alison did the research – and visited 65 of these women all over the country, asking, as usual, about their values, what was important to them. They were 33-40-year-olds. Telling you what I learned would make this very long indeed! I did do a 50-minute film about this work called Camp Girls.

ishot-5

cover_2

I had a new set of unspoken questions because my own life had changed so dramatically three years earlier: I had left my marriage and begun my life as a lesbian. As I looked into the girls’ eyes I wondered about their future choices, but I never asked any questions.

In de confrontaties van foto’s tussen 15 en 33-40 jaar ligt de wording waarover ze in de film vertellen. Maar ook zonder hun commentaren zijn de beeldenkoppels met de tijdssprong een aanvulling van elkaar, vormen ze bij de kijker een serie onzichtbare beelden waarin het jonge meisje een volwassen vrouw wordt, een parcours dat niet zonder brokken wordt gereden zoals uit de film blijkt. De onzichtbare wording met alleen het vertrek- en het voorlopige eindpunt heffen het statische van een snapshot op, laten ons de volwassen vrouwen bekijken met de verwondering waarin verschillen en gelijkenissen een belangrijk bestanddeel vormen. De eigenlijke wording volgen we in hun verhalen.

Het volledige werk van Gay Block vind je op haar website hier vermeld. Bezoek ten zeerste aangeraden. Bekijk daar de foto’s in groot formaat.

https://www.gayblock.com/

block_2

ishot-6

“Portraiture for me has always been so personal. I never felt that I was out to advance the medium. It wasn’t about photography for me; it has always been about the people.”

ishot-7

Twee gedichten van Abdulla Pashew

landscape-with-rain-wassily-kandinsky

Wil je dat
de kussens van je kinderen
roze openbloeien,
wens je wiegen
met zijdezachte dromen te omringen, wit als sneeuw,
wens je dat hun wikkeldoeken
van regenboog gemaakt zijn en
dat ze pop mogen spelen met
het hart van de messias,
wens je
je wijngaarden vol vruchten,
wens je dat de zon drinkt
van de stortvloed van je vreugde,
wens je dat  de zware wolken
boodschappen van groen naar je velden sturen
en je van lentes slaperige oogleden openen,
dan verlos-
verlos de vogel die nestelt
op mijn tong.

Kandinsky07

If you wish
your children’s pillows
to bloom pinks,
if you wish to surround cradles
in silky dreams white as snow,
if you wish their swaddling clothes
made of rainbows and
that they might play doll with
the heart of the messiah,
if you wish
your vineyards full of fruit,
if you wish the sun to drink
from the floods of your joy,
if you wish the heavy clouds
to send messages of green to your fields
and to raise the drowsy eyelids of springs,
then liberate—
liberate
the bird that nests
on my tongue.

4.6.1972
Kurdistan
*

kandinsky-compositie-iv-ASH

Voor ik je kende ,
was ik egoïstisch, een kind.
Ik dacht
de open hemel was een tent
alleen voor mij opgezet,
de Aarde was een eiland na overstromingen achtergelaten
om door niemend dan door mij bewoond te worden.

Plotseling arriveerde je liefde
en verwoestte mijn citadel, haar muren,
alle kleuren verwisseld
en kieperde alle wetten om.
Ze veranderde de grote wereld in een kooi
voor mijn eenzaamheid.
Ze leerde mij tevreden zijn
met het halve kussen.

Vassily_Kandinsky,_1926_-_Several_Circles,_Gugg_0910_25

Before I knew you,
I was self-centered, a child.
I thought
the wide sky was a tent
set up just for me,
the Earth was an island the floods left behind
to be inhabited by no one but me.

All of a sudden your love arrived
and devastated my citadel, its walls,
altered all colors
and upended all laws.
It turned the vast world into a cage
for my solitude.
It taught me to be content
with half the pillow.

1.12.1973
Voronezh

dictionaryofmidnight600x600-01

From ‘Dictionary of Midnight’. Deep Vellum. Copyright © by Abdulla Pashew. Translation copyright © by Alana Marie Levinson-LaBrosse. Nederlandse vertaling: Gmt

With a foreword by National Book Award-winning author William T. Vollmann
Dictionary of Midnight collects almost 50 years of poetry by Abdulla Pashew, the most influential Kurdish poet alive today. Pashew’s poems chart a personal cartography of exile, recounting the recent political history of Kurdistan and its struggle for independence. Poet-translator Alana Marie Levinson-LaBrosse worked with the poet to select and translate his most iconic poems, balancing well-known, politically engaged contemporary Kurdish classics like “12 Lessons for Children” with the concise love lyrics that have always punctuated his work.

Vassily_Kandinsky,_1936_-_Composition_IX

Abdulla Pashew, or (Kurdish: Ebdulla Peşêw), is a contemporary Kurdish poet. He was born in 1946 in Hewlêr, Iraqi Kurdistan. He studied at the Teachers’ Training Institute in Hewlêr (Erbil), and participated in the Foundation Congress of the Kurdish Writers’ Union in Baghdad in 1970. In 1973 he went to the former Soviet Union, and in 1979 he received an M.A. in pedagogy with a specialisation in foreign languages. In 1984 he was granted a PhD in Philology from the Institute of Oriental Studies of the USSR Academy of Sciences. For the next five years he was a professor at al-Fatih University in Tripoli, Libya. He has lived in Finland since 1995.

He published his first poem in 1963 and his first collection in 1967. Since then he has published eight collections. The latest, Berew Zerdeper (Towards the Twilight), was published in Sweden in 2001. He is fluent in English and Russian and has translated the works of Walt Whitman and Alexandr Pushkin into Kurdish.

Sky_Blue

Schilderijen van Wassily Kandinsky (1866-1944)
https://lithub.com/author/abdullapashew/

Bewaarde begrippen uit de kindertijd: ‘VEELHEID’

Collage_Fotorcombveelheid

Het zou mooi zijn om een woordenboek van je bewaarde kinderlijke begrippen samen te stellen. Vandaag over ‘de veelheid’.

In het gratis woordenboek van Van Daele staat er een dubbele verklaring bij ‘veelheid’ (d;v) 1 menigte, 2 groot aantal.
In mijn kinderlijke begrippen was ‘veelheid’ eerder ‘van-alles-iets(iemand) maar tegelijkertijd waargenomen’.
In een menigte nam je zelden iemand apart waar, en een groot aantal duidt op veelvuldig hetzelfde. Ook rommel komt niet in aanmerking, rommel is gewoon een ‘hoop’, een rommelhoop. Veelheid zou je best kunnen omschrijven als variaties op een thema.

Boskapel,_Lille_(1)
Wandelde je in de zomermaanden van 1954 van het buitenhuis met boomgaard naar de holle weg dan kwam je eerst langs ‘de boskapel’ met daarachter aansluitend een rondgang van zeven gietijzeren staanders met op elk één van ‘de vreugden en smarten van Sint Jozef‘. Dat was een veelheid en toch gecentreerd rond één thema. De heilige Jozef.

2014757Master
Of je liep in het naburige dorp langs de zeven pijlerkapelletjes die de zeven weeën van Onze-Lieve-Vrouw voorstellen en op één lange rij onder de lindebomen schuilen.

1280px-Pijlerkapelletjes_De_zeven_weeën_van_Onze-Lieve-Vrouw_in_Poederlee_02

Als kind stond je niet stil bij de inhoud. Het waren merktekens in een vertrouwd vakantielandschap. De boskapel was er gekomen dank zij een wonder, de pijlerkapelletjes waren een geschenk van een rijke boerenfamilie.
Het wonder sprak je wel aan: een kapelletje dat aan een boom hangt, daar ter beveiliging wordt weggehaald en er de volgende dag terughangt -en niet door mensenhanden gemanipuleerd- tot het vervangen is door een stenen exemplaar (1875) terwijl de kapelletjes onder de bomen in het naburige dorp  als geschenk bijna vanzelfsprekend bij de verworven rijkdom hoorden. (1911)

Als tienjarige heb je een heidens aanvoelen daaromtrent, nog niet aangetast door theologische of morele correcties. Kapelletjes waren immers huisjes. niet alleen voor de heilige hier vernoemden maar voor wezens uit je verbeelding die niet altijd concrete vormen aannamen maar zich bewogen tussen kabouters en betoverde hazen. (Ik was tenslotte een kleinkind van de voor mij onbekende grootvader Modest. Na een middagslaapje waren zijn urenlange vertellingen over zijn droominhoud bekend bij de huisgenoten, vertelde mijn vader mij.)

haas lang

Opgezadeld dus met deze erfelijke drang tot verzinnen wat nu fantaseren heet en bij anderen als literatuur doorgaat, was de veelheid een geschikte bron voor een gedachten- en woordenstroom die een schimmige maar veilige wereld bevloeide waar tienjarigen zich uitstekend in thuis voelden en die ze slechts als ‘iets’ oudere mens konden visualiseren, een eigenschap die je als tienjarige niet nodig had. Er was immers een andere wereld in, onder en boven de gewone, eens je je ogen opendeed en nog lang nadat je ze weer had gesloten .
Dat het hier nog om de voedstervader en de moeder van Jezus ging doet weinig terzake. In een studie zou dat tijds- en cultuurgebonden heten. Het ervaren van de veelheid immers was geen afgesplitste ervaring, de figuratie was iedereen bekend en hoog gekwalificeerd op dat moment. Dat tienjarigen ze nog vrij in hun wereld konden integreren zou Carl Jung best begrepen hebben als hij het over ‘liber librum aperit’ had, het ene boek opent het andere. Wat in de kinderlijke fantasie nog magie heet zal zich waarschijnlijk daarna als religieuze inhoud of literiare vertelling aandienen en op zijn beurt de levenswandel van de volwassen mens beïnvloeden.
Veelheid is daar de som van. Je benadert die veelheid niet met een analytische blik maar je dringt in het mysterie binnen door dans, spel en kunst. Of je leeft in de zomer van 1954 en je bent tien.

326_001

Kwam je in de nu al lang verdwenen ‘holle weg’ dan liep je langs muren bruin zavelzand waarin je gesteente vond met afdrukken van voorhistorische schelpen.
‘Tot hier kwam dus de zee,’ zei mijn moeder op een van de zeldzame keren dat ze met ons de bossen introk. Meestal waren we elke dag alleen met vriendjes en vriendinnetjes op stap.
Voor kinderen uit een Kempisch grensstadje was ‘zee’ een begrip waar nog geen strand of dijk bijhoorde: woeste golven, walvissen en haaien echter bewogen er zich in grote getale terwijl wij uitkeken over de uitgestrekte gras- en heivlakte begrensd door de Galgenberg.
Was dat gras en al die wilde bloemen van iemand, wilde ik weten. In een film zou mijn moeder zachtjes, ja van ons allen zeggen, maar toen haalde ze haar schouders op, een beetje verbaasd door de vraag.

albrecht_duerer_das_grosse_rasenstueck_1503_c_albertina-_wien-1080x1410

Albrecht Dürer, “The Great Piece of Turf” (1503), watercolor, body color, heightened with opaque white (© The ALBERTINA Museum, Vienna)

Als ik nu de grote graspol van Dürer zie besef ik dadelijk de veelheid: de variëteit en toch de eenheid.
Kijk goed. Je moet wel oud genoeg zijn om je kindertijd nog in die (vermeende) ongereptheid te kunnen ervaren denk ik.
Een beetje verder, eens je de holle weg uit was, begonnen de bossen en zavelkuilen. In mijn kindertijd was ‘zavel’ niet dadelijk een bouwmateriaal maar een speelmaterie. Ik kende wel vier, vijf kleuren zavel waarin we speelden, kuilen en knikkerbanen maakten en languit gingen liggen om naar de heen- en weer wiegende dennenbomen te kijken als de avondwind opstak en je toch nog even naar de wolken keek voor het hongergevoel je naar huis dreef. Ook de veelheid van geluiden telde:  het hoorbaar wiegen van de kruinen, het roepen van vogels, het opstuiven van bosduiven.
De veelheid van een bos is me nog het diepste bijgebleven. Door die veelheid ontstond diepte, en diepte was schemer, en schemer… Juist. Betovering.

6c8a976a93f1d20530a0540742dd40ef

Ga op zoek -begin in je herinnering- naar de veelheid uit je kinderjaren. Kijk dan naar tekeningen, schilderijen, en luister naar muziek die volgens jou deze ‘veelheid’ benadert. Er is geen betere manier om weer ‘heel’ te worden, weer verbonden met het kind dat je nog altijd bent. Zonder betovering wordt veelheid een kapitalistisch begrip maar dat is een ander verhaal voor een andere auteur.

petrification-2573864_960_720

Van de holle weg heb ik slechts 1 oude postkaart-foto gevonden waarin hij gereduceerd wordt tot ‘zandkuil’. In mijn herinnering was hij langs beide zijden van de weg hoog opgetrokken en kwam je via die weg tot aan een zandhelling in de bossen, een schitterend speelterrein.

Toch nog een fotootje gevonden van die befaamde ‘holle weg’.  Hier zie je beide broertjes met emmertje en zandzeefje door moeders wonderbox gekiekt.

holle weg lille098

De inhoud van mijn tienjarige verhalen is gesmolten, maar belangrijker was de belevenis:  een maand lang een onderdeeltje zijn van een grote veelheid natuur die nu een bijklank heeft van verdwijnende schoonheid. De veelheid van dagen en mensen, het grote gezin van nonkel Lowie en tante Fannie, zus van mijn vader. De hartelijkheid van nonkel Michael, broer van vader en tante Julia, de sportiviteit van nonkel Gaby, jongste broer van vader, en tante Yvonne.  Zij hoorden bij  de wereld van twee zomers in Sint Pieters Lille.

img_6741-2

(foto’s van de Boskapel en Pijlerkapelletjes: Wikimedia funkyxian)

Deze mooie eerste vioolsonate opus 78 van Johannes Brahms wordt ook wel eens ‘de regensonate’ genoemd omdat Brahms in het derde gedeelte, het allegro molto moderato, quotes gebruikt uit zijn eigen liederen: ‘Regenlied’ opus 59 nr 3 en ‘Nachklang’ opus 59 nr 4 (1873)
Maar het is een zachte regen. Regen die de dorre grond van het vergeten weer vruchtbaar maakt. Het jongetje van bijna tien staat in de open deur van het tuinhuis terwijl de boomgaard lekt van een malse bui zomerregen na enkele hevige donderslagen. Gras- en loofgeuren vullen de opentrekkende lucht. Kom je niet binnen, vraagt zijn vader. Straks, pa, zegt hij. Straks. Het kostbare nu moet zo lang mogelijk duren.

depositphotos_236072546-stock-video-apples-with-water-drops-on

De jas, een kortverhaal

lucas-cranach-lancien-le-jardin-deden-xvie-sic3a8cle

Er wordt vrijwel nooit verteld wat er met Adam en Eva gebeurde toen ze uit het paradijs zijn verdreven. Jaja, hun kinderen Kaïn en Abel waren niet zo’n beste maatjes, maar wat is er met dat oer-ouderpaar geschied?
We weten dat ze niet meer in hun blootje rondliepen want ze hadden het eerste textiel uit twijgen en takken vervaardigd omdat ze, na de zondeval, blijkbaar beschaamd waren geworden. Nogal wat fatsoenrakkers, moralisten en andere engerds gebruiken deze passage om het verderfelijke van bloot en seks in beeld te brengen.
Als kind heb ik altijd gedacht dat deze val iets met slangen en appels had te maken, maar ouder geworden kreeg ik onder invloed van de boven genoemde specimen een vleselijker beeld van de slang en de appels. Daar zit het dus.

the-expulsion-from-paradise-charles-joseph-natoire-1700-1777

Op een nacht verscheen God mij en zei:
‘Fout schrijver, helemaal ernaast! God kan toch niet tegen plezier zijn. God is plezier. Ik heb die twee uit het paradijs verjaagd omdat ze stiekem leerden schrijven en lezen.’
‘Is schrijven dan ook nog een zonde?’ vroeg ik geschrokken.
‘Schrijven niet, maar de gevolgen wel. Daardoor immers wilden ze nog eeuwiger dan God zijn. Hun verlangen dat er iets van hen overbleef eens ze weer van de aarde verdwenen waren.’
‘Maar in het paradijs was er toch geen ‘dood’, God?’
‘Elk pretpark kent zijn verzadigingspunt, dus ook mijn paradijs.’
‘Er was dus toch ‘dood’?’
‘Ik noemde het anders, hoor. Ik noemde het ‘lang-slapen’. En de eerste mensen wisten niet eens dat het zou gebeuren. Ze leefden van seconde naar seconde zonder zelfs te weten dat er seconden bestonden.’
‘Ik denk dat u dus jaloers werd toen u zag dat Adam en Eva leerden schrijven?’
‘Jaloers, jaloers, wat heet jaloers? Maar er is één God en als je ze een vinger geeft, nemen ze dadelijke je hele goddelijke arm.’
‘En die appels dan, en die slang?’
‘De slang leerde hen dat alles een naam heeft. Vroeger had niets en niemand een naam, net zoals ik, de onnoembare.’
‘Maar waarom wilde die slang hen daarvan overtuigen?’
‘Dat was mijn plan. Ik heb ze zelf opgedragen al het geschapene een naam te geven! Eens nagaan of ze aan zo’n woord als ‘appel’ bleven hangen. Of je hen met woorden kon vangen.’
‘En?’
‘Ze waren er gek van, de stuntels! Vroeger was een appel een smaak, een gedachteloos doorbrengen van tijd, een vergelijkbaar volume met wat ze beiden aan hun lichamen hadden hangen, een verbeelding van ‘lust’ dus, maar nu kreeg ze een naam, die lust: “appel”, en daardoor werd de appel aan zijn kortstondigheid onttrokken en verliet hij het tijdloze. Maar! Het bleef niet bij die naam geven! Het serpent leerde hen met zijn kronkels het woord schrijven -zo had ik het ook geprogrammeerd- en dat vonden ze nog leuker!
Eva schreef heel sierlijk de eerste ‘a’, en Adam herkende die klank uit zijn eigen naam. En jawel hoor, ze begonnen te schrijven met al de letters uit appel, slang, Adam en Eva. Dus kreeg je van die onzin als ‘pang, slap, pels, mals en vals’ en ga zo maar verder. De boom der kennis van goed en kwaad pikten ze van me weg. En toen was het uit! Ik riep mijn engel met zijn vlammend zwaard, ging op mijn wolk zitten en liet hem  JULLIE ZIJN BLOOT in vurige letters op de wolken schrijven. Voilà.

hb_1975.1.31
En nu pas zagen ze dat ze naakt waren, dat ze geen pels hadden zoals zovele andere schepsels. Ze waren niet beschaamd om die prettige dingen tussen schouders en benen, speelgoed dat weldra tot zaaigoed zou beperkt worden, neen: ze waren beschaamd omdat er een woord bestond voor hun pelsloze toestand, en daardoor kregen ze het eerst te warm maar daarna te koud en zochten ze takken en twijgen bij elkaar en maakten daarmee de allereerste jas en niet de eerste onderbroek zoals sommigen jullie willen laten geloven. Een jas dus, van hier tot daar.

the-exile-from-paradise-genesis-julius-schnoor-von-carolsfeld

Ze vlogen uit het paradijs maar de kunst van schrijven en lezen kon ik hen niet meer afpakken. Van woordenloos paradijs-gebroed werden ze woordenmakers op een onherbergzame planeet.
En de schrik had hen te pakken! Van het woord ‘bloot’ naar ‘dood’ is maar één stapje. Ze werden zich dus ook bewust van hun dood, en dat was de ergste straf die ik kon bedenken.
Maar nog altijd denken ze mij te kunnen vangen, he! Ze schrijven en roepen zich te pletter! Voor alles en niets hebben ze letters. Ze pompen zich op in hun verhaaltjes. Ze stapelen hun woorden in boeken bij elkaar, discussiëren daar dan over, houden er nachten en dagen van de poëzie mee, slaan er elkaar mee in de boeien, verkennen met die letters hemel en aarde en wat ertussen ligt. Gaan ze dood dan blijven die woorden achter zodat ze inderdaad een beetje blijven bestaan, de slimmerds! Ze zijn me dus toch ontsnapt en daarom heb ik een voorstel.’

Hij keek mij met tijdloze ogen aan, ik voelde hem op zijn goddelijke pantoffels dichterbij komen.
‘Als jij die woordenschrijverij opgeeft, schrijvertje, mag je weer bloot in mijn tuin rondlopen. Met de mooiste menselijke schepselen van allerlei kunne. Kortom, je weet wat ik bedoel. Je zult niet meer beseffen dat je lang gaat slapen, dat gebeurt dan in een droom, maar vergeet dat je kunt schrijven en lezen. Wel?’
‘Neen,’ zei ik. ‘Neen.’
‘Denk eraan, ik ga ’t u lastig maken met uw woordjes, hé! Je draait de gevangenis in, ze zullen u martelen, uw liefdes zullen je verlaten. Je zult de verkeerde woorden op ’t verkeerd moment gebruiken, struikelen zul je over je woorden. Je …’
‘Doe verder, God, zei ik. Laat u maar gaan!’ terwijl ik alles driftig noteerde. ‘Ik vang u in uw woorden. De w als een vogel, alle vogels zijn w’s. En dan de oo’s van verbazing of van het oor dat kan luisteren, of een den in een te warme kerstkamer: ‘w -oor- den’.
De w als een vogel, alle vogels zijn w’s en dan ikke, ja god, ikke en de lens van uw alziend oog maar zonder de s zodat het niet zo streng is: w – ikke – len: wikkelen. Woorden wikkelen.
De mooiste jas waarin ik mijn blootje kan wikkelen. Een jas van cliché’s, van uitroepen, verrassende wendingen, willekeurige zinnen, recepten en briefjes: ben even naar de post, kusje.
Boodschappen van hogere orde, een boel woorden die de stilte voelbaar maken als we beiden in ons blootje staan of liggen.’

arbol-de-letras

Toen bloosde God een beetje: ‘Ik weet het, ik ben de onnoembare, de woordeloze, al hebben ze mijn liefde in overvolle wetten en voorschriften versmacht, maar zelf ben ik…hum…analfabeet. Ik ben wel de alfa en de omega, maar ik weet bij god niet wat daartussen komt. Ik heb die schrijverij en leesdinges nooit nodig gehad. Ik schiep alles uit het hoofd.’
‘Waar wil je naar toe, God?’
‘Ook God heeft soms van die opwellende gevoelens en tot nu toe moest ik daarmee vulkanen laten uitbarsten of de halve wereld onder water zetten, of profeten huren die dan weer alles naar hun kant draaien eens ze een miljoen volgelingen hebben. Maar…zou je mij willen leren schrijven en lezen zodat ik zelf met letters kan uitdrukken wat ik bedoel?’
Ik keek hem geschrokken aan.
‘God, zei ik. Godverdomme…’
‘Jaja, ik heb niets gehoord.’
‘God, ik wil wel, maar ik ben niet waardig.’
‘Dat valt best mee,’ vleide hij.
‘Maar dat betekent dat ge uw doorluchtige eeuwigheid zult moeten verlaten, dat ge… maar alé, dat kan toch niet!’
‘Ventje, zei God, ik wil ver gaan.’
‘Wel, we zullen ’t zo zeggen: het woord is vlees geworden.’

En hij verloor zijn strenge blik, kreeg de ronde schouders van een kind. De avontuurlijke schittering met heimwee naar kampvuren en sterrenkijken was op zijn gladde huid geschreven.
Hij liep aan mijn hand tot aan de schoolpoort, draaide zich nog eens om en verdween dan in de klas waar ze vandaag de moeilijke letter G zouden leren schrijven.

kids-girl-pencil-drawing-159823

(Een tekst gebracht op poetry international in Rotterdam januari 1991, de dag daarna begon de Golfoorlog.)

8097959668_253d0f6d1d_b

DAS SEELENKIND, een tedere epifanie

jezus gekleed 01092

Op zoek naar het licht in de donkerste dagen kom je bij de verhalen van de evangenlist Lucas terecht. Hij vertelt dat de ouders van Jezus na de geboorte met het kind naar de tempel gingen ‘want ieder kind van het mannelijk geslacht dat de moederschoot opent moet de Heer worden toegewijd.’ Daar ontmoeten ze een oude man, Simeon die het kind in zijn armen neemt en zegt: ‘Nu laat gij Heer uw dienaar gaan in vrede naar uw woord, want mijn ogen hebben uw heil aanschouwd dat gij bereid hebt voor het oog van alle volkeren. Een licht tot verlichting van alle heidenen en tot luister van uw volk, Israel.’
En daarmee is de betekenis van de ‘epifanie’, het aan het licht brengen, het verschijnen van de godheid aan de wereld duidelijk.

moeder ensl kind093
Het is de basis van een aloude verering van het kleine kind in onze westerse religie, een verering die zich via verschillende uitingen ook in de kunst en talrijke tradities uitdrukt. Het is na de twaalf heilige nachten de dertiendag, het slot van de feesten rond de winterwende waarin de geboorte van het nieuwe licht het onderwerp was. Het wordt nu aan de wereld getoond.
De figuratie is het beeld van het kleine, vaak nog gebusselde kind in een innige eenheid met de moeder maar ook los, als zelfstandig wezen vindt het in de kunst talrijke uitdrukkingen vaak nauw met de devotie verweven. Naast de vele volwassen heiligen is er bij uitstek één heilig kind: het kindje Jezus.

802c1cb848d47c30ba5a28efa9566598
Zo was het in mijn jonge jaren een personage dat de heidense kerstman moest vervangen. Na Sinterklaas kwam ook op kerstmorgen het kindje Jezus lang met nog een klein (snoep)pakje dat pas na het zingen of voordragen van een kerstgedicht of kerstlied mocht geopend worden.

klooster01091

In de kunst vind je duidelijk ‘moeder en kind’-jes terwijl de aparte jezuskinderen in de volksverering zeldzamer zijn.
Langs een paar parachtige beeldjes van het kind Jezus uit de 14de-15de eeuw vond ik een boeiend boek, een begeleiding bij een tentoonstelling uit 2013: ‘
‘Seelenkind: Verehrt.Verwöhnt.Verklärt: Das Jesuskind in Frauenklöstern’ een fraai album overigens nog steeds via Amazon te kopen voor een miniem prijsje.(13-18 euro)

tafel096

‘Dat ‘Seelenkind’ -een mooi begrip overigens- meestal een houten of wassen beeldje van het Jezuskind, kreeg elke jonge novice bij haar in-het-klooster-gaan en werd door de ouders aan de nieuwelinge geschonken. De afbeelding van een eenjarig of daaromtrent Jezusjongetje. Dat beeldje zou haar afscheid uit haar vertrouwde omgeving en het begin van een nieuw leven als kloosterlinge verlichten. Dit Jezuskind werd door de novicen van kostbare kleertjes en manteltjes voorzien, aangevuld met een wiegje, of zelfs van allerlei onderdelen van speelgoed-serviesjes. Het werd levenslang vertroeteld, verzorgd en getroost. Bij de veelvuldige functies en het versmolten zijn met religieuze verering, diende het voor speels plezier en pijn tot een gans eigen en vaak zeer rustgevende spiritualiteit.’

kleedje blauw090

Dat werd in 2013 het onderwerp van een prachtige tentoonstelling met een begeleidend boek uitgegeven door het Kuratorium des Diozesanmuseum Freising.
De geschiedenis en de theologische grondslagen brengen je bij allerlei kunstvormen: beeldjes, textiel, schilderijen en tekeningen rond dit zo menselijke thema.

seelenkind7-2

‘Die Ausstellung „Seelenkind“ zeichnet die bedeutungsvolle Beziehung einer Nonne zu „ihrem“ Jesuskind nach – von der Aufnahme als Novizin bis zu den alltäglichen kleinen Ritualen der Jesuskindverehrung im andächtigen und oft arbeitsreichen klösterlichen Leben. Damit widmet sich das Diözesanmuseum nun ganz der Inszenierung und Verehrung des neugeborenen Christus in unseren Frauenklöstern. Es zeigt zahlreiche Christkindl, Trösterlein, Himmlische Bräutigame und Fatschenkindl zusammen mit Gemälden und Andachtsgraphiken, Klosterfrauenarbeiten und zeitgenössischer Erbauungsliteratur erstmals in der Öffentlichkeit. Wir laden Sie ein zu einer Reise in eine verborgene und stille Welt, wo sich uns eine vielschichtige und facettenreiche Geschichte von Sehnsucht, Liebe und Glauben auftut.’

jezus met hertje 02085

Das Buch erschließt die theologischen und geschichtlichen Wurzeln dieser Frömmigkeitsform und zeigt erstmals die daraus entstandene Vielfalt von Skulpturen, Textilien, Gemälden und Klosterfrauenarbeiten. Diese geben Einblicke in die verborgene und stille Welt der Klöster und erzählen eine vielschichtige und facettenreichen Geschichte von Sehnsucht, Liebe und Glaube.

jezus met hertje 01082

Er zijn dan ook prachtige stukken bij zoals het Jezuskind met de jonge ree. (Schwaben rond 1500, lindenhout, hoogte 30,5 cm.)
Bevond zich oorspronkelijk in de verzameling van de Münchener kunsthandelaar Siegfried Lämmle, die in 1938 ‘onteigend’ werd, in 1941 door het Bayerische Nationalmuseum werd verworven en in 1950 terug aan de familie werd bezorgd. Nu in een Zwitserse privé-verzameling.
Kijk naar de het tedere pootje op het voetje van het kind terwijl zijn rechterhandje het hoofdje omvat. Zittende Jezuskinderen waren zelzamer dan de staanden. Kijk ook naar de fijne fysionomie van het kind, naar de details van ogen, mond, neusje en navel. De bijhorende tekst geeft een mooie uitleg over het ree-thema.

DP280524

Het christuskind met appel (wilghout) ca. 1470-1480 gemaakt door omgeving van Michel Erhart (actief in Ulm, Duitsland 1464-1522) Nu in het Metropolitan in NY. (38 x 19.1 x 12.1 cm)

DP283495

‘The engaging curly-haired Christ Child stands with welcoming open arms as he holds a red apple in his right hand. In the late Middle Ages, such images often were the focus of altar decoration at Christmas, and documents reveal that nuns frequently were given such sculptures by their families upon taking monastic vows. The painted flesh tones of this example are extraordinarily well preserved. The sculpture is carved from the same piece of willow; only the green turf on which the figure stands has been largely repainted, and the hair has lost its gilding.’ (Metropolitan NY)

Jezus scharnier 087

(dit ‘Laufende Jesuskind’, circa 1500 62cm draagt de mooie rode mantel hieronder 20ste eeuw.)

kleedje089

De verwijzingen bij het kunstwerk met het reetje brachten mij op ht spoor van de vroegere tentoonstelling.

kind bol094

(Jesuskind, Zuid Duitsland, 17de eeuw (?) Kleedje: Frankrijk rond 1740 h: 53 cm)

Ik verwijs je dus graag naar het spotgoedkope boek waarin deskundige commentaar en vaak prachtig gemaakte foto’s een ware aanwinst zijn voor kunst- en geschiedenisliefhebbers, met boeiende perspectieven op religieus en beeldend terrein.

art-16334-1

 

Sarah Blesener: ‘…how beliefs are formed.’

ToySoldiers_10

Meer nog dan letters zijn beelden onderhevig aan eenzijdige, of zeggen we beter ‘enkelvoudige’ interpretaties. Zo zou je met enkele beelden van deze vrij jonge documentaire-fotografe Sarah Blesener, geboren in Minneapolis Minnesota USA, kunnen denken aan een activiste die het over de kwalijke gevolgen van ‘nationalisme’ zou kunnen hebben, terwijl zij met haar werk meer geïntresseerd is in het ontstaan van wat mensen geloven en hoe ze via hun families, jongerenjaren en toekomstmogelijkheden met allerlei geloofsvormen en overtuigingen in contact komen, gebonden aan het tijdperk waarin zij (wij) leven.

The Historical War Camp in Borodino, Russia.

Sarah Blesener is a documentary photographer based in New York City. Born in Minneapolis, Minnesota, she studied Linguistics and Youth Development. While in University, she worked as a photographer for the organization Healing Haiti based in Port au Prince, Haiti, covering events surrounding the 2010 earthquake. Upon graduation, she studied at Bookvar Russian Academy in Minneapolis, concentrating on the Russian language. She is a graduate of the Visual Journalism and Documentary Practice program at the International Center of Photography in New York. Her latest work revolves around ideologies amongst youth in Russia, Eastern Europe, and the United States. She was recipient of the Alexia Foundation grant for her 2017 work in the United States, and was also a 2017 fellow with Catchlight, working with Reveal from The Center for Investigative Reporting. In 2018, she was a recipient of the Eugene Smith Fellowship. In 2019, her personal project, Beckon Us From Home, received a first place prize in the Long-Term Project category of World Press Photo.

Students in the south Bronx of the Mott Haven neighbourhood, New York City.

‘I am interested in how beliefs are formed at a young age, how young people identify in their political atmosphere, and how it shapes them as individuals. On a different note, this also has to do with militarization of youth and the thin line between patriotism and nationalism. While issues affecting youth and youth culture are underreported, I find the same to be true with women and warfare. The reason I decided to photograph women soldiers in Ukraine had to do with the same themes I mentioned: identity, belief, and tradition. However, I also wanted to see a perspective of the story I had not witnessed before – how women were fighting not only in the war, but also for equal treatment as soldiers and for the right to fight on the front line of combat.’

The Historical War Camp in Borodino, Russia.

My interest in “nationalism” as an ideology rather than “Russian nationalism” in particular is what led me to work on this project. I had spent a few years studying the Russian language, and a few years living in Eastern Europe and Russia. At the time when I was studying at the ICP, in the United States we were going through what I would call an historical election year. Rhetoric of patriotism, border protection, xenophobia, and immigration filled the news not only in the United States but also across the globe. I saw a lot of similarities in Russia, and decided to try to photograph, or at least understand, patriotism amongst youth in Russia.

Students at the Inspection of Singing and Marching competition in Dmitrov, Russia.

A few of my Russian friends were very active in politics, and mentioned to me that they had a large number of young friends who were growing increasingly interested in patriotism and the military. In April of 2016, I happened to witness a cadet class that taught students to dismantle AK47s and to quickly dress and undress in biohazard suits. This became the first photograph I took for what would become a long-term project about patriotic education.

School #7

There is nothing inherently wrong with patriotism. However, these two terms (nationalism and patriotism) easily blur, and patriotic rhetoric can lead to nationalistic thinking. This is why I decided to focus on patriotic education, starting with patriotic clubs, patriotic classes and patriotic camps throughout the year. Access was difficult, but I had the advantage of speaking Russian, of having prior experience living in the country, and also I was a student at the time. Being young and a student in New York opened many doors for me. The individuals I met were curious about my life, why I spoke their language, and how I ended up in the middle of patriotic and historical war camps.

Firearm Drill

My aim is to continue along the same theme of my prior project in Russia, but here in the United States, focusing on patriotism among youth. While I was photographing and working in Russia, I saw many parallels to my own country. I think the phenomenon I see happening in Russia is not unique to itself, but it is global and widespread, and something that Americans can relate to. While we do not have the same style of patriotic camps or club, on an ideological level, the rhetoric is very similar, which is why I am dedicating this year and next to work on these themes and topics.

Utah Patriot Camp takes place in Herriman, Utah.

I want to continue to explore motivations and issues surrounding nationalism and patriotic fervor. I want to focus on how youth are taught these ideologies. Personally, I think this year in particular is an incredibly interesting to time to have a conversation about what it means to be patriotic, and how young people are responding to their political atmosphere.

Young Marines in Hanover, PA.

I also believe that in order to create significant media and photographs that create change, it is necessary to engage in long-term research and commitment to a region and topic, and this is my goal in photography – to commit myself to long-term projects and work. This fellowship with Reveal allows for the freedom to do just that.

Blesener_Anastasia_0016

I grew up fascinated by communication – linguistics and music in particular. Incredibly introverted, I was always interested in listening to those around me, and I think I realized early on in life how easily verbal communication fails. I found what I was looking for immediately with music and literature. As a teenager, I had a friend give me a camera and introduce me to photography. And photography became a different form of listening to those around me, a more private form. Unlike my experience with instruments, my camera became something I used in solitude as more of an escape. I began to experiment with photographing those closest to me, starting with my siblings. My older sister had been struggling with an eating disorder for a few years, and had begun to open up to me about her experiences. I decided to photograph her while she shared her feelings with me, something I was incredibly nervous to do. I was unsure how she would respond, how it would affect our relationship, and how the images would feel. However, the experience of seeing my sister through my camera, the vulnerability on both ends, was monumental for me. It was an experience that allowed me to hear her in a different volume. I could expand on this for a long time – but this, really, is how I became truly fascinated with photography.

The dual messages of “America first” and “Americanism” can be found not only at the forefront of current political movements, but in the pages of literature and education taught at camps and clubs across the United States. Here, in this microcosm of a changing nation, youth straddle the vulnerability of adolescence and simultaneous stripping of individuality. In these settings, around 400,000 American youth are taught annually, often with military subtext, what it means to be an American. Photographed in twelve different states across a divided country, Beckon Us From Home is an ongoing photography project investigating the ideology of patriotism.

13692997_10154387907504540_5110365207526932932_o

This work examines themes surrounding the interplay of statehood and adolescent identity, looking at topics such as the anxiety surrounding high school shootings, the role of social media and empathy, and the impact of coming of age in a polarized nation. The aim is to open dialogue around the nuanced and complicated ideas instilled in future generations of Americans. How are young people responding to our contemporary society, with all of its changes in belief systems?

http://www.sarah-blesener.com/

Haar geloof in ‘long term research’ houdt ons van gemakkelijke krantenkreten en social-media-getwieter verwijderd.  Ze is nu volop Duits aan ’t studeren dus mogen we zeker nieuw werk van haar in die richting verwachten.  Ook in dit kleine landje hebben wij het voortdurend over deze termen en beschieten we elkaar al dan niet met de nodige en vooral onnodige culturele canons terwijl er waarschijnlijk meer verbindingen bestaan dan wij vermoeden. Maar ook dat is long term werk waard.   Misschien wordt het tijd om oudere lijnen die ons verwijderen in meer gemeenschappelijke speel- en werkvelden op te lossen en elkaar beter te leren kennen in allerlei projecten waarvan dit blog hoopt een miniem onderdeel te mogen zijn.

Homeschool family living in Watford, ND.
Curtis, Kate and Jude, siblings, lay in their backyard in Watford, North Dakota. 6 July 2017. The Long family has five children whom they homeschool. Western North Dakota attracted families from across the nation during the recent oil boom. Watford, like other rural towns in the region, is now facing unemployment and overdevelopment since the decline of the oil industry.

Here, in this microcosm of a changing nation, youth straddle the vulnerability of adolescence and the simultaneous stripping of individuality.

Het ‘gebruiken’ van de typische eigenschappen eigen aan de adolescentenjaren is niet nieuw.  We zullen in een van de volgende bijlages het hebben over ‘soldaten’ van 13-17 jaar in de Eerste Wereldoorlog, een bijzondere studie die nauw bij dit onderzoek aansluit.  ‘L’ appel de la guerre, des adolescent au combat, 1914-1918, Manon Pignot, editions Anamosa, 2019.  Het boek opent met een citaat van Victor Hugo uit ‘Les Orientales’:

‘Veux tu, pour me sourire, un bel oiseau des bois,
Qui chante avec un chant plus doux que le hautbois,
Plus éclatants que les cymbales?
Que veux-tu? Fleur, beau fruit, ou l’ oiseau merveilleux?
-Ami, dit l’ enfant grec, dit l’ enfant aux yeux bleus,
Je veux de la poudre et des balles.’

Young Survivalist
Artyom Baklashkin (17), a student of the local secondary school in the village of Diveevo, stands guard in an abandoned building with a group known as the “Survivalists”, 6 Apr 2016, Russia. Survivalists train young adults to survive future wars and post-apocolyptic life and meet weekly for tactical drills. They are using air-soft guns for the practice and competition. Air-soft is a sport that replicates military action, but fires non-metallic pellets

 At the beginning of this project, I was looking for a standard definition of patriotism and nationalism to measure against. In the end, I found a myriad of contradicting perspectives and definitions that greatly differed from one another. I learned that these contradicting viewpoints contribute to a uniquely American perspective on patriotism, and also shows our divide, but at the same time allows room for the many counter-narratives across the country. These counter-narratives directly contradict and complicate the classic binary that is presented in the media. The classic binary of left vs. right /good vs. bad has been further elevated by the use of click-bait and easily digestible social media platforms, as well as the media organizations that have to adjust to ideas of likes, shares, and social redistribution. All of this has, in my opinion, reduced rather than expanded our content creation. This younger generation is incredibly mistrustful of media, questions every source, and is more fluid in their perceptions of politics. In general, they are far less polarized as the adults, and I hope it remains this way.

Marine Military Academy summer camp in Harlingen, TX.
Marine Military Academy, an all-boys institution, hosts a summer camp on their academic campus in Harlingen, Texas, 17 July 2017. The camp hosts boys from around the world, ages 12-18, with around 300 cadets in attendance.

I learned the kinds of questions I am interested in asking, and the kinds of questions I believe are important to be asking, rather than these strictly left vs. right dichotomies that we are often presenting: are we as societies fracturing? Where are we at in terms of empathy? How are youth responding to our contemporary society, with all of its changes in belief systems? The purpose is not to provide answers or to lay out a narrative that can be easily digested. I hope the images and stories are complex enough for my audience to struggle with them. I hope these stories will bridge black and white thinking around these issues, and to bring nuanced to many subjects that remain cloaked in stereotype and presuppositions. I want to encourage dialogue about larger issues at hand and to push back against trends of nationalism and xenophobia. And I want these images to encourage critical self-reflection. I want these images to pose tough questions to our own identities, our own ideas of nationhood, our own childhood and experiences of coming of age, and our own struggles with all of these themes.

Orthodox Warrior Camp, Diveevo, Russia.
A group from Stavropol escapes the heat at a lake in Diveevo during an afternoon off. 2 August 2016. “Orthodox Warrior” camp takes place in Diveevo, the center of pilgrimage for Orthodox Christians in Russia. The relics of one of the most revered saints, St. Seraphim, are celebrated on the 1 of August, attracting pilgrims from all across the country. The participants of the camp train not only in martial arts and tactical training, but unite under their Orthodox faith.