ii103637.jpg

Waar ‚de avonturen van Tom Sawyer’ vandaan kwamen heeft hij zich toen niet afgevraagd. Waarschijnlijk door een kind achtergelaten in de roes van de terugkeer naar het dagelijkse leven want hij kon zich later niet voorstellen dat dit boek uit de bibliotheek van het ziekenhuis zou komen. (het droeg overigens noch stempel, noch andere indicatie, het was er op het juiste moment voor de juiste persoon)
Turnhout was al eens verdwenen in de zorgende wereld van het Sint-Elisabeth-gasthuis, nu werd de ‚mannenzaal’ bevolkt met figuren uit het Amerikaanse St. Petersburg aan de Missisippi.

Er zijn boeken die je neerbliksemen, die de decors van je Kempische jeugd in de fik steken, die, al waren ze toen nog geen honderd jaar geleden geschreven (1877),  bijna met een persoonlijke opdracht voor jou persoonlijk gisteren of eergisteren het levenslicht hadden gezien.
Net zoals ‚de scheepsjongens van Bontekoe’, boek waaruit broeder Alexianus het schooljaar na het ziekenhuis elke zaterdagnamiddag zou voorlezen, hoorde het levenslang bij ‚de onvergetelijken’ (vul aan met ‚Alleen op de wereld’) uit de kindertijd.
Het ouderloze kind Tom dat bij zijn tante Polly woont beleeft met zijn vriend Huckleberry Finn voortdurend de schrik van zijn leven. Hij woont zijn eigen begrafenis bij, is getuige van een moord op het kerkhof en vindt net op tijd een schat zodat het vervolg ‚De lotgevallen van Huckleberry Finn’ nooit dezelfde glans kreeg maar duidelijk een voortborduren was op het succes van Tom Sawyer.

Zoals andere heuse biografieën van een kinderleven (de Witte van Sichem bijvoorbeeld) was ook dit verhaal een brutaal droevig boek.  De hoofdpersonen lijden. Ze moeten tegen een gevestigde orde opboksen en hebben alleen hun eigen fantasie als redmiddel.
De Witte en Tom Sawyer hebben dat begrepen.  Als Tom de schutting moet witten en daardoor een vrije dag zal missen, maakt hij van die opdracht een ogenschijnlijk feest.  Schilderen wordt een voorrecht dat alleen tegen betaling in natura kan verworven worden terwijl de eigenlijke schilder geen klap uitsteekt.
Mark Twain, de auteur, kreeg het niet over zijn nochtans Amerikaans hart om het boek met moralistische lessen te bevolken. Dat was hoe dan ook nieuw in 1877 en zeker ook nog in 1955 in en rond het provinciestadje Turnhout.
Zelfmedelijden was de hoofdpersonen onbekend tenzij het hun zaak kon dienen.  Hun motieven waren vooral eigenbelang.  Trouwe vriendschap bleek het enige medicijn, ook al was je vriend een zwerver en een nietsnut in de ogen van de gemeenschap.
Natuurlijk droomde de aan het bed gekluisterde jongen van Injun Joe, de moordenaar, en riep hij ’s nachts in zijn droom om hulp.
De nachtzuster voelde zijn voorhoofd en zei dat het maar een droom was. Ze leek stevig genoeg gebouwd om elke Injun Joe aan te kunnen dus sliep hij gerustgesteld weer in en begon hij de volgende dag het boek aan de mannenzaal te vertellen. Het was er nog nooit zo stil geweest. ’s Avonds was hij hees en doodmoe.

Toen de drie verplichte rustdagen voorbij waren was ook het boek uit en kwam de dokter vertellen dat hij de volgende dag naar huis mocht en de week daarop weer naar school kon.
Het boek mocht hij houden.  Als beloning voor zijn werk.
Terug in zijn jongenskleren was hij niet meer dezelfde.  Hier, op de mannenzaal was een hij een elfjarige man geworden.
Hij deelde de overgebleven appelen en sinaasappelen uit, fluisterde dat Jean zijn deel van de illegale verkoop mocht houden om voor zijn vrouw een cadeautje te kopen en beloofde iedereen te schrijven.

Thuis voelde hij zich de eerste dagen helemaal verloren.  Hij weende enkele uren uit heimwee naar een wereld die hij aan niemand kon vertellen. Nog altijd wilde hij graag een gasthuis-zuster zijn maar eentje die er nu en dan mocht uittrekken om op de Aa een vlot te gaan bouwen en vuurke-stook te doen.
Hij begon te beseffen dat zijn hart uit verschillende grondstoffen was samengesteld die het wel eens moeilijk met elkaar hadden. Hij was toen al oud en wist nog niet dat hij op zijn zeventigste eindelijk een kind kon zijn.

tmp_7e4a93be4522c9e6930f8e88296479df.gif