Laten we enkele verbindingen met Jane Eyre maken, en luisteren naar deze goede raad van Charlotte Brontë’ s hoofdfiguur.

There are a thousand reasons why liasons between governess and tutors should be never tolerated a moment in any well regulated house.”

En dan lezen die Victorianen het verhaal ener gouvernante die naar Bly komt en daar toegeeft aan de verleidingen van Quint, en…ze werkt er zelfs aan mee.

Ze laat de zorg van de aan haar toevertrouwde kinderen over aan haar minnaar, die zich als ‘tutor’ opwerpt, citeer ik Braches.

Dus vervolg ik Jane Eyres goede raad:

‘…we all know them: danger of bad example to innocence of childhood; distractions and consequent neglect of duty on the part of the attached; mutual alliance and reliance; confidence thence resulting – insolence accompanying- mutiny and general blow up.’

Bij de aanvang van 1897 was er net een rijk gedocumenteerde biografie over Charlotte Brontë verschenen en verbeterde deze uitgave het werk van Mrs. Gaskell uit 1855, met name door Clement Shorter, hoofdredacteur van The Illustrated Londen News waarin rond dezelfde tijd James’ The haunted House’ verscheen (in afleveringen).

Tegenover Jane Eyre’s achtergrond houdt de predikantsdochter van Hampshire geen kleur.
Zij laat alles wat zou moeten gedaan worden.
Zij leeft naar het zich laat aanzien hulpeloos in een onmogelijke wereld met hemelse kinderen.
Ze zal zelfs de kleine Miles vragen haar te helpen om hem te helpen.

Alles wat in het boek van James gebeurt, zegt Braches, staat in volstrekte tegenstelling tot datgene wat in het boek van Charlotte Brontë geschiedt.

De Victoriaanse lezer kon gemakkelijk vermoeden waar dat gedrag zou uitmonden.
Was de eerste gouvernante op Bly niet plotseling vertrokken, en toen ze moest terugkeren was er alleen het bericht van haar dood.

Weg gegaan naar Londen dus, het Babylon, waar prostitutie welig tierde.
In het midden van de 19de eeuw zochten heel wat meisjes van het platteland daar hun heil.
Ronseling van deze gewillige meisjes onder valse voorwendsels was aan de orde van de dag.

Ze zouden een betrekking als gouvernante krijgen, of als dame van gezelschap.

Het was vaak de enige uitweg voor dergelijke meisjes, de enige betrekking die ze konden aanvaarden zonder sociaal gezichtsverlies.

In 1851 leefden in Engeland 25.000 gouvernantes, nog maar een klein aantal in vergelijking tot het aantal vrouwen dat een dergelijk betrekking zocht.

De gouvernantes, vaak dochters van predikanten of van middenstanders, zaten gevangen in het nauwe keurslijf van de Victoriaanse moraal.
En seksuele omgang betekende sociale ondergang, dat werd door allerlei romannetjes uit die tijd ten overvloede beschreven.

William Stead (die in 1912 met de Titanic zou ondergaan) was als ‘journalist’ voor de Pall Mall Gazette in 1885 in contact gekomen met ene Rebecca Jarett die alles wist over kinderprostitutie.
Ze was zelf als twaalfjarige door haar immer dronken moeder ‘verhuurd’ en gered door het Leger des heils.
Stead die zich ook liet steunen door Henry Labouchère (politicus en uitgever van het blad Truth publiceerde in de Gazette dat hij tegen een beetje geld de hand had kunnen leggen op een dertienjarig meisje, nog maagd.

Dat bericht van die vroege undercover journalist schokte de gemeenschap en zijn geschriften werden zelfs apart uitgegeven onder de welsprekende naam ‘The Maiden Tribute of Modern Babylon’

In datzelfde jaar 1885 verhoogde de Criminal Law Amendement Act de ‘age of consent’ voor meisjes van twaalf naar zestien jaar.
Laat in de nacht, bij ongeluk, stelde een amendement van Labouchère elke homoseksuele omgang, openbaar of verborgen, strafbaar.
Door deze ‘aangepaste’ wetgeving kon Oscar Wilde in 1895 veroordeeld worden.

Als de kleine Flora miss Jessel’s verschijning (de eerste gouvernante) ziet, zit ze aan de rand van de grote vijver die ze de zee van Azow hebben genoemd.
(leuk om weten dat het verhaal gesitueerd is rond 1855 daar de naam van de vijver verwijst naar de aan de hand zijnde Krimoorlog.)

De verschillen tussen beide gouvernantes worden minder groot dan ze aanvankelijk lijken te zijn.

Beiden zijn ‘handsome’, beiden zijn ze bezweken voor de charmes van hun werkgever, beiden verdragen ze meer dan de code van de Victoriaanse wereld toelaat.

De zee van Azow wordt dan de spiegel.
De verschijning staat, zij zit.

Ze worden elkaars spiegelbeelden.

Langzamerhand vloeien de twee gestalten in elkaar.

Bij de dood van Jos Brink staan we even stil met een liedje.  De volgende aflevering vind je twee bijdrages verder.

---