Het stuk Little Eyolf van Ibsen las James al in Engelse vertaling voordat het in boekvorm was verschenen.

Hij was er bijzonder door getroffen en bleef die bewondering behouden ook nadat hij de eerste vertoning in Engeland had bijgewoond.

Mooi detail: de opvoeringen en de besprekingen vinden plaats rond de aanvang van het wordingsjaar van The Turn of the Screw.

Ik neem de korte inhoud over uit Braches boek:

Het echtpaar in Little Eyolf: Rita en Alfred. Alfreds “zuster” (later zal blijken dat zij zijn zuster niet is) heet Asta.
Asta kan huwen met de wegenbouwer, die na volbrachte taak afreist.
Aanvankelijk wijst zij zijn aanzoeken af.

Eyolf, het negenjarig zoontje van Rita en Alfred Almers, is nietig van gestalte.
Hij draagt een uniformpje met gouden tressen en knopen met leeuwen, een toneelkostuumpje.

Hij loopt mank, een kruk onder zijn linkerarm. Hij ziet er ziekelijk uit. Bleek. Hij heeft prachtige en intelligente ogen.

Het kostuum dankt hij, na veel gesmeek, aan zijn moeder.
Zijn grote vriend de wegenbouwer heeft hem geleerd hoe hij met pijl en boog om moet omgaan.
Hij wil later soldaat worden als hij groot is.

Straks zal hij door Ratwoman worden meegelokt in het diepste water van de fjord, om daar, de ogen wijd open, door de onderstroom te worden gegrepen en te worden meegesleurd.

Al dadelijk zien we een eerste verbinding met James Screw.
De kleine soldaat, Miles in het latijn, zal zijn naam aan het jongetje uit de Screw doorgeven.
Het jongetje in Ibsens stuk draagt het lot van de wereld waar voor hem geen plaats is.
Door zijn invaliditeit is hij verbonden met Tiny Tim uit Dickens’ kerstverhaal.

De broer (Alfred) en de zuster (Asta) blijken in Little Eyolf een wonderlijke verhouding te hebben.
De kleine Asta is in het paradijs van de kinderlijke onschuld de (schijnbare) zuster van Alfred.
Alfred, later de vader van Eyolf, speelt alleen met haar.
Maar waarom verkleedt Asta zich daarom in de zondagse kleren van haar “broertje”?
Waarom heet zij in dat kinderspel Eyolf, zoals het kind van Rita en Alfred straks zal heten?
Waarom vragen Rita en Alfred haar om in de plaats van hun dode kind een Grote Eyolf voor hen te worden?

Waarom herinnert deze verkleedpartij aan de raadselachtige verschijning op Boxing Night waarbij de Principal Boy door een vrouw wordt gespeeld?

En wordt de Principal Boy ook niet bedreigd door een Demon Rat?

Braches vat het mooi samen:

“Ratwoman” in Little Eyolf is de duisternis van de nacht zelf. Ze is varg, weerlwolf, ze neemt alles mee waarvan de mensen verlost willen zijn, wat ze hindert, wat aan ze knaagt.
Daarom ook kon zij de macht krijgen over het jongetje Eyolf.
Ze is de vrouwelijke rattenvanger van Hammeln, een Pied Piper in vrouwengedaante.(…)
Little Eyolf gaat ten onder in de strijd tussen egoïstische zinnelust en streven naar geestelijke bevrijding.
De zinnelijke liefde van de Venus Rita eist de Tanhäuser Alfred geheel en al voor zichzelf op.
Alfred wil het hogere: hij wil een levenswerk schrijven. Hij zoekt het zo hoog mogelijk in de wereld van de geest, bij de bergen en de sterren

Als hij terugkeert van een dwaaltocht die hem buiten zichzelf brengt, ziet hij in dat hij het boek nimmer zal schrijven.
Hij wil die levenstaak opleggen aan zijn kind, dat hij bijgevolg alle aandacht zal schenken.
Rita is jaloers. haar zinnelijke verlokkingen hebben er destijds al toe geleid dat de kleine Eyolf als baby van tafel is gevallen en verminkt werd terwijl zij de liefde bedreven.
Nu zal haar pogen om Alfred te veroveren leiden tot de dood van het kind.

De kleine Eyolf, als vrouw en als jongetje; de strijd tussenhet zinnelijke en het bovenzinnelijke; de symbolische wereld daaromheen, dat alles voert tenslotte naar het einde warin de verlorenen (de levenden en de doden) de achterblijvenden in de geest zullen ontmoeten.
De geest vanhet verleden zal in twee gestalten bij hen zijn: die van de door de dood weggenomen kleine Eyolf en die van de door het leven verloren grote Eyolf.

The Turn of the Screw heeft zijn voedingsbodem gevonden.

---