het rijk der zinnen(1) (495)

196_7c8e744fbf147f971950e8be479ede81

Hij gebruikte een bijzonder zuur om zijn uiterst zacht glazuur te bekomen, hydrochloride, en meteen merk je dat wetenschap en kunst hand in hand mogen (moeten) gaan.

Hij, Edmond Lachenal (1855-1948) maakte de twee mooie zaken hiernaast: de ingehouden tedere buste en de vrouwelijke vaas.
Hij werkte in Chatillon en zijn zoon Raoul nam rond 1900 het atelier over en kwam ermee naar Parijs.

209_330a1eec71eb91bdc624c76a5c29959b

De beeldhouwer Prosper d’ Epinay (1836-1914) maakte het beeld en daarna deed Edmond Lachenal het in keramiek over, en iedereen verbaasde zich over de zachtheid van het glazuur, over de breekbaarheid die het wezen nu uitstraalt.
(d’ Epinay maakte o.a. portretten van de laatste tsarenfamilie)

In de Hermitage staat een mooi beeldje van de bedelende Cupido van zijn hand.

De vaas met de vrouwenfiguur benadrukt in haar rondingen wat de omtrekken op de vaas hebben aangezet.
De figuur kijkt om terwijl ze naar haar voet grijpt, een badende houding, een schets die het volume van de vaas aanneemt.

De prins en de vrouw, de dubbele schoonheid.

Het sensuele dat in d’ Epinay’s beeld strak aanwezig was, werd hier door de glazuren en de toegevoegde verbeelding uit de zwaarte van het beeld, de massa, bevrijd.
Dat is het mooie van keramiek of aardewerk: het staat dichter bij de handen van de kunstenaar dan de strakheid van het marmer, arduin of brons.
Het materiaal, gebakken aarde sluit nauw aan bij het oude Bijbelse scheppingsverhaal, het beeld is al een stapje verder: het vat de mens samen.

Sensualiteit in de kunst is door gezaghebbers altijd met wantrouwen bekeken.
Totem en taboe worden niet toevallig samen vernoemd in Freuds basiswerk.

De ultieme totem (en taboe?) is Pinokkio, de houten pop die een heus jongetje wordt.
In de animistische culturen (Afrika, Zuid-Amerika) wordt het woord en het materiaal vlees, kan een woord doden of genezen, kan een masker de godheid toelaten om bij de mensen te zijn wanneer de danser in trance verkeert.

Dat is de “tovenarij” waartegen de Bijbelse profeten te keer gaan en die in de beeldende kunsten haar sublimatie vindt.

De katholieke religie was ondanks de beeldenstorm beeldender dan haar protestantse, Joodse of Islamitische broeders. Ook vrouwelijker, in de persoon van Maria en Maria Magdalena. Dus, ondanks zichzelf, ook veel sensueler., en daardoor wellicht ook wreder in haar expressie.

212_1d6c5a23b4b7620431ec035dc6b5377c

Kijk naar dit Venetiaanse werk van Giovanni de’ Busi, kortweg Cariani genoemd.
Hier zie je een stevig portret van de heilige Agatha die naar verluid geen toegevingen aan een ongelovige minnaar wilde doen en daarom nogal wreedaardig van haar borsten werd ontdaan.
De talrijke afbeeldingen van deze “marteldood” zorgden in de hoog Renaissance en nog lang daarna voor de nodige heilige sensatie.
Hier houdt ze haar verloren borsten met één hand bedekt terwijl de andere waarin de zegepalm zit ook voor de nodige schroom moest zorgen.

Het verhaal wordt tweedimensionaal op de fries onder het schaaltje verteld, maar de dame is er niet minder vrouwelijk om, en de prachtige kleuren van haar kledij verraden de Venetiaanse zinnelijkheid.
De wreedheid van het gebeuren (iedereen kende immers het verhaal) wordt letterlijk en figuurlijk toegedekt, en de martelares blijft een heuse vrouw, en een vrouw van de wereld.

Morgen meer, want in het rijk der zinnen zijn dit nog maar enkele woorden, en daarom laat ik de nacht en de beelden spreken.