Laten we vandaag de sensualiteit in het snijlokaal beginnen.
The Gross clinic. (1875)

We zijn in Philadelphia, de Quakerstad, tamelijk eigenzinnig, de praktijk in het middelpunt, de ervaring als leermeester.

Dr Gross leidt de chirurgenklas, onderdeel anatomie, dus praktijk.
Met een heuse nog levende (verdoofde) patiënt.
Dr Gross heeft gezag, dat merk je.
Zijn assistenten zijn druk bezig, een vrouw (de moeder van de patiënt?) verbergt zich achter haar hand, ze wil dit liever niet zien.

De schilder van dit tafereel, Thomas EAKINS (1844-1916) was levenslang geïntrigeerd door het menselijk lichaam, ook vanuit de wetenschappelijke kant.

Na zijn academische opleiding in Philadelphia vertrekt hij naar Parijs (denk aan Sargent) en gaat daar in de leer bij de Franse oriëntalist Jean-Leon Gérome en daarna bij Léon Bornat.

Gérome maakte al gebruik van de nieuwe fototechniek, en de belangstelling voor fotografie zou Thomas Eakins van hem meedragen.

En zoals menigeen in Spanje de donkerte van Diego Velasquez ontdekte was deze meester met Jusepe Ribera voor Thomas de revelatie.

Sargent bleef in Europa, maar Thomas keerde terug naar Philadelphia, naar eigen zeggen om zich verder te bekwamen, en zich als een Amerikaans schilder te ontwikkelen.
(”.. if America is to produce great painters”)

Hij werd leraar aan de Pennsylvania academia of the Fine Arts
Daar toonde hij niet alleen belangstelling voor de anatomie maar wilde hij de plaasteren modellen inruilen voor levende modellen, naakte modellen, en mannen konden net zo goed voor de vrouwelijke studenten poseren als vice versa.

Zijn omgang met de studenten (hij zou later met een van zijn studenten huwen) en zijn voorkeur voor de levende mens kostten hem zijn baan.
(hij zou op een dag de lendendoek van een mannelijk model hebben weggenomen in gezelschap van vrouwelijke studenten!)

Nu wordt het in de besprekingen als “ a mild scandal” voorgesteld, maar in 1886 bleek zijn persoon zelf meermaals ter discussie te staan en had America moeite to produce great painters.

Ik geef je morgen een mooie vergelijking.
De foto waar hij met zijn studenten gaat zwemmen, en dan het schilderij.

Toen Sargent Philadelphia bezocht en men hem vroeg wie hij wilde ontmoeten, zei hij: Vooreerst Thomas Eakins.
“Thomas who?” was het antwoord.

Pas in 1902 begon hij een beetje publieke erkenning te krijgen en het duurde tot na zijn dood in 1916 eer de stad zijn eerste overzichtstentoonstelling organiseerde. (1917)

Victoriaanse pruderie?
Wel, een bepaald Amerikaans museum dat zijn werkfoto’ s tentoonstelde, waaronder een aantal naakten, kinderen, jongeren en volwassenen, heeft de foto’s nu “wegens diverse redenen” uit de collectie gehaald.

Thomas Eakins was een zeer bekwaam portretschilder, net zoals Sargent dat was.
Maar waar Sargent zijn modellen flatteerde, lijken de meeste ‘sitters’ bij Eakins enkele jaren ouder dan ze in werkelijkheid waren.

Hij werkte urenlang in stilte, en daardoor kregen zijn modellen dan ook een gelaten bijna berustende houding waarin de melancholie zichtbaar werd en zij hun sterfelijkheid ook nu nog met ons delen.

Een Amerikaans bespreker noemt zijn kunst
”His art is a masculine art: unfussy, blunt, direct.”

Wel, wie erin slaagt de melancholie in een muzikant, kardinaal, politicus of andere grote vis, zichtbaar te maken, mag zich terecht ambigue noemen, neither a woman, nor a man.

Een schilder dus.

---